د کرونا ضد درمل جوړ شول
ليکنه ـ ریاض مقامزی
کرونا هغه ناروغي ده، چې په څه کم دوو کلونو کې، د نړۍ په لر او بر کې سلګونه زره انسانان ووژل. ددې وژونکې ناروغۍ د مړینې ارقام ځکه لوړ وو، چې د مخنیوي لپاره یې واکسین او معالجې ته یې درمل نه وو. همدارنګه ددې وایروس بدلېدونکې بڼه ددې سبب شوه، چې روغتیاپالان پرې ژر دقیقې و نه شي کړای، له همدې کبله ګڼ شمېر انسانانو خپل ژوند له لاسه ورکړ. مګر څه موده وړاندې یې واکسینونه جوړ شول او اوس ـ اوس د کرونا ضد درملو د جوړېدو خبر هم ورکول کېږي. دا په دې معنا چې ددې خطرناکې ناروغۍ لمن نوره په ټولېدو ده.
د کرونا درمل
د "۲۰۱۹ز" کال په وروستیو کې له چین څخه د "کرونا" په نوم وایروسي ناروغي خپره شوه او ډېر ژر د نړۍ نورو سیمو ته ورسېده. ددې وبا له کبله نږدې ټوله نړۍ له سخت بشري، اقتصادي او روغتيايي ناروین سره مخ شوه.
د ناروغۍ اصلي لامل د "کرونا" په نوم د وایروسو کورنۍ څخه د یوه وایرس خپرېدل و، چې وروسته د کوویډ نولس "COVID19" په نوم ونومول شو. د ناروغۍ له خپرېدو وروسته د نړۍ په بېلابېلو هېوادونو کې یې په اړه څېړنې پیل شوې، چې په پایله کې یې د چین، هند او امریکا په ګډون ځينو هېوادونو واکسینونه جوړ کړل. مګر دا چاره کافي نه وه او هڅه کېدله، چې درمل یې هم جوړ شي؛ بالاخره همداسې وشول.
د درملو جوړولو لويو شرکتونو "مِرک ـ Merck" او "ریجبیک بیوتراپیټیکس ـRidgeback Biotherapeutics" ـ چې دواړه په ګډه کار کوي ـ اعلان وکړ چې د کرونا ضد درملو یې قانع کوونکي پایلې لرلې. دوی ویلي، چې ډېر ژر به د "امریکا د خوړو او درملو سازمان" څخه وغواړي، چې درملو ته یې اجازه ورکړي، تر څو په روغتونو کې ناروغانو ته تجویز کړای شي.
دا درمل "مولنوپیراویر" نومېږي، چي کولای شي د مړینې او بستري کېدو خطر ۵۰% (پنځوس سلنه) را کم کړي. که دا درمل رسما تائيد شي، نو ډېره هیله مندي شته، چې د ډېرو انسانانو ژوند به وژغورل شي. خو دا هم د هېرولو نه دي، چې ددې ویروس په اړه لا هم څېړنې روانې دي؛ ممکن په نورو هېوادونو کې هم ددې ناروغۍ ضد درمل جوړ شي.
