ترجمه وتفسیر سوره الدخان

امین الدین سعیدی ـ سعید افغانی

این‌ سوره‌ را بخاطر«دخان‌» نامیدند که‌ مشرکان‌ زمان‌ پیامبر صلّی الله علیه و سلّم در آن‌ به‌ قحطی‌ و خشک سالی ‌ای‌ تهدید میشوند که‌ وضع وحالت شخص‌ گرسنه‌ را چنان برهم میزند که؛‌ از شدت‌ گرسنگی‌، گویی‌ در فضا دودی‌ را می بیند. همچنین‌ این‌ سوره‌، متضمن‌ تهدید نسلهای‌ بعدی‌ به‌ ظهوردودی‌ در آسمان‌ به ‌مدت‌ چهل‌ روز است‌، که‌ ظهور این‌ دود، نشانه‌ای‌ از نشانه‌ های‌ قیامت‌ میباشد. ابن جریراز ابو مالک اشعری روایت کرده است، رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: من شما را از سه چیز می ترسانم یکی دخان (دود) که برای مؤمنان نوعی زکام پدید می آورد، و در تمام بدن کافر داخل میشود تا جایی که هر مسمع. و مشام او بیرون می آید، و دوم دابه (دابة الارض) که نوعی حیوان عجیب از زمین بیرون می آید و سوم دجال، این روایت را ابن کثیر نقل کرده و فرمود: «هذا اسناد جید». خواننده محترم ! ـ بخش مهمى این سوره از سرنوشت كفار، و انواع كیفرهاى دردناك آنها سخن مى‏ گوید. ـ در بخش دیگرى این سوره براى بیدار ساختن این غافلان قسمتى از سرگذشت موسى(علیه‏ السلام‏) و بنى اسرائیل در مقابل فرعونیان و شكست سخت آنها، نابودى و هلاكتشان، بحث مى‏كند. ـ مساله قیامت و عذابهاى دردناك دوزخیان و پاداشهاى جالب و روحپرور پرهیزگاران قسمت دیگرى از آیات این سوره را تشكیل مى‏ دهند. ـ همچنان دراین سوره در مورد هدف خلق، و بیهوده نبودن خلقت آسمان و زمین اشاره بعمل آورده است. ـ سر انجام، سوره را با بیان عظمت قرآن همانگونه كه آغاز شده بود پایان ميدهد. ـ و از آنجا كه در آیۀ دهم این سوره سخن از دخان مبـیـن به میان آمده این سوره به عنوان سورۀ دخان نام گرفته است.