ترجمه وتفسیر سورۀ نمل

امین الدین سعیدی ـ سعید افغانی

اين سوره به نام «سوره‌ى نمل» موسوم است؛ چون الله متعال در آن داستان مورچه را آورده است که همنوعان خود را پند و اندرز داده و به آنها تذکر ميدهد، و سپس از سليمان عليه السلام و سربازانش معذرت خواهى نمود. پيامبر الله گفته‌ى مورچه را فهميد و لبخند زد و در مقابل نعمت ‌هاى گران‌قدر و فضل و کرم خدا او را سپاسگزار شد. اين قصه بزرگترين دليل بر شناخت و آگاهى حيوانات است که از جانب خداى يگانه به آنها الهام مى‌گردد. موضوع اصلي اين سوره - همانند سائر سوره‌هاي مکّي - عقيده است‌: ايمان به الله، و الله را به يگانگي پرستيدن‌، و ايمان به آخرت‌، و ايمان به پاداش مجازات و مکافات در روز آخرت است، و ايمان به وحي و به اين ‌که علم به غيب مربوط به خداوند متعال است و بس و کسي جز خداوند متعال علم غيب نمي ‌داند، و ايمان به اين که الله آفريدگار و روزي رسان و بخشنده نعمتها است‌، و قلب را متوجّه شکر نعمت هائي که پروردگار با عظمت به مردمان عطاء فرموده است‌، و ايمان به اين ‌که جنبش و حرکت و قدرت و قوّت همه در دست الله، و هيچ‌ گونه جنبش و حرکتي و هيچ‌ گونه قدرت و قوّتي دست نمي‌ دهد و صورت نمي ‌پذيرد مگر با اجازۀ الله و استمداد از او. داستانهائي براي اثبات اين معاني و مفاهيم‌، و براي به تصوير کشيدن فرجام تکذيب ‌کنندگان آنها، و فرجام مؤمنان بدانها، ذکر مي‌شود. همچنان در سوره اشاره به داستان موسي عليه السّلام، ديدن آتش و رفتن موسي به سوي آ‌ن‌، موظّف شدن موسي به رسالت و اِرسال او به سوي فرعون و درباريانش‌. آيات الهي را فرعون و فرعونيان تکذيب ‌کردند، هر چند به صدق آنها يقين داشتند، و فرجام تکذيب را کاملاً مي‌دانستند.