د پام سیاست یا Attention Politics
عمران اختر
د پام سیاست یا Attention Politics په اوسني ډیجیټلي عصر کې یو مهم مفهوم دی چې د سیاسي، ټولنیزو، او اقتصادي اهدافو لپاره د خلکو د پام راجلبولو هڅې منعکسوي. دا مفهوم د ډېری هېوادونو، په ځانګړې توګه د افغانستان په څېر هېوادونو لپاره، ډېر اهمیت لري، ځکه چې ډیجیټلي ټکنالوژي او ټولنیزې رسنۍ په سیاسي افکارو، ټولنیزو اړیکو، او اقتصادي پرمختګونو کې د پام وړ رول لوبوي. په افغانستان کې، د پام سیاست د ټولنیزو رسنیو له لارې د سیاسي ایدیالوژیو خپرولو، د افکارو کنټرول، او د عامه پوهاوي پر زیاتېدو یا کمېدو مستقیم اغېز لري. دا پروسه د هغو سیاسي او ټولنیزو ګروپونو لپاره د ځانګړې ګټې سرچینه ګرځېدلې چې غواړي خپل نفوذ زیات کړي یا د عامه افکارو په بدلولو کې بریالي شي.
په ډیجیټلي نړۍ کې د پام سیاست کارونې او افغانستان
الګوریتمونه: په افغانستان کې ډیجیټلي پلېټفارمونه لکه فیسبوک، ټویټر، او ټک ټاک د سیاسي او ټولنیزو ډلو لپاره یوه اساسي وسیله ګرځېدلې. د دې پلېټفارمونو الګوریتمونه د خلکو د علاقې وړ موضوعات وړاندې کوي، چې په دې توګه سیاسي چارواکي یا څېرې خپل ځانګړی پیغام پراخوي. د بېلګې په توګه، په په سیاسي، او حکومتي مسایلو کې د ځانګړو سیاستوالو پر فعالیتونو تمرکز او د هغوی د مثبت تصویر وړاندې کول د پام نیولو یوه ستراتیژي ده. بې پرې معلومات ګډول: په ډېری مواردو کې، په افغانستان کې ځینې ډلې د معلوماتو ناسم وړاندې کولو له لارې خلک غلطوي. د بېلګې په توګه، ځینې سیاسي چارواکي یا رسنۍ د ریښتیا او ناسمو معلوماتو یو ترکیب کاروي ترڅو عامه پوهاوی ګډوډ کړي. وایرل مواد او میمونه: په افغانستان کې وایرل مواد، لکه میمونه او د احساساتو راپارونکي ویډیوګانې، د خلکو احساسات تحریکوي. د بېلګې په توګه، د جنګ یا سولې اړوند احساساتي پیغامونه په عامه افکارو کې د بدلون لپاره کارول کېږي. فیک نیوز او معلوماتي جګړه: په افغانستان کې د ناسمو معلوماتو خپرول فیک نیوز د پام وړ ستونزه ده. د بېلګې په توګه، ځینې ګروپونه د خپلو سیاسي مخالفینو د کمزوري کولو لپاره جعلي خبرونه خپروي.
پر افغانانو د پام سیاست تاثیرات
د پام کنټرول او ذهني اغېزې: ډیجیټلي وسایل په افغانستان کې داسې موضوعات وړاندې کوي چې خلک له مهمو ملي مسایلو څخه بې خبره کړي. دا کړنه په ځانګړي ډول ځوان نسل په ذهني فشار کې ساتي، ځکه چې دوی په دوامداره توګه د بېلابېلو احساساتي موادو سره مخامخ دي. د سیاسي افکارو بدلون: په افغانستان کې سیاستوال د خلکو د افکارو بدلولو لپاره ټولنیزې رسنۍ کاروي. د بېلګې په توګه، د سولې او جنګ په اړه پیغامونه یا شعارونه د خلکو په سیاسي باورونو ژور اغېز لري.
د ټولنیزو اړیکو خرابوالی: د پام سیاست په ډیجیټلي نړۍ کې د قطبیت زیاتولو وسیله ګرځېدلې. په افغانستان کې دا کړنه د قومي، مذهبي، او سیاسي توپیرونو د لا ژورتیا لامل شوې ده. وخت ضایع کول: ډیجیټلي نړۍ ځوانان له تعلیمي او رغنده فعالیتونو څخه لرې کوي، ځکه چې دوی خپل زیات وخت په غیر تعلیمي موادو تېروي. رواني ستونزې: د دوامداره معلوماتي تحریک له امله، ځوانان په افغانستان کې له اضطراب، نا امیدۍ، او د ځان په ارزښت کې د کمښت احساس سره مخ دي. د تصمیم نیولو په وړتیا اغېز: په ډیجیټلي نړۍ کې د ناسمو معلوماتو له کبله خلک د ښه تصمیم نیولو وړتیا له لاسه ورکوي.
د پام سیاست په اړه د علمي او سیاسي علماوو نظر
نوام چومسکي د توجه د کنټرول په اړه وايي چې د رسنیو له لارې د خلکو پام راجلبول او د هغوی افکار کنټرولول د سیاستوالو او ټولنیزو ډلو یوه پخوانۍ وسیله ده. اډوارډ برنېز د "پروپیګنډا" د پلار په توګه یادېږي، وايي چې د عامه افکارو کنټرول د ټولنیزو او سیاسي موخو ترلاسه کولو اساسي وسیله ده. زما په نظر د پام سیاست په ډیجیټلي نړۍ کې د داخلي بې ثباتۍ او خارجي نفوذ پراخولو وسیله ګرځېدلې. زه باور لرم چې د ټولنیزو رسنیو له لارې د سیاسي ایدیالوژیو خپرېدل د ملي یووالي په وړاندې خنډونه جوړوي.
له پام سیاست څخه د ځان ساتنې لارې
انتقادي فکر کول: افغان ځوانان باید د هر ډول معلوماتو په ترلاسه کولو کې د تحلیل وړتیا ولري او د هغو د سرچینې تصدیق وکړي. ډیجیټل ډیټوکس: په ځانګړي وختونو کې له ټولنیزو رسنیو څخه وقفه اخیستل د ذهني سکون او رغنده فعالیتونو لپاره ګټور وي. د معلوماتو توازن: د بېلابېلو سرچینو څخه معلومات ترلاسه کول د واقعیتونو په روښانه کولو کې مرسته کوي. تعلیمي او روزنیزې برنامې: افغان حکومت او د پوهنې بنسټونه باید د خلکو د ډیجیټلي پوهې لپاره تعلیمي پروګرامونه جوړ کړي.
د پام سیاست یا Attention Politics په اوسني ډیجیټلي عصر کې د افکارو کنټرول او عامه پوهاوي په بدلولو کې مهم رول لوبوي. په افغانستان کې د دې مفهوم اغېزې مثبتې او منفي دواړه دي. که خلک د دې مفهوم څخه خبر وي او د ځان ساتنې لارې چارې وکاروي، نو کولی شي د دې منفي اغېزې راکمې کړي او ډیجیټلي نړۍ په رغنده ډول وکاروي.
