To start downloading books

Please sign in or create an account.

Mustafa Omarzai 4 years ago 1,751
عقده های روحانیت مرتجع

عقده های روحانیت مرتجع

عقده های روحانیت مرتجع

(پیرامون یک کتاب مبتذل)

مصطفی عمرزی

یکی از جالب ترین رویداد ها در سلطنت اعلی حضرت شاه امان الله(رح) تدویر لویه جرگه ی پغمان بود. در این شور ملی، افغان ها به نتایجی رسیدند که تبلور آن ها در نماد های ملی هم یادگار مانده است. با این حال، در تنازع داخلی سنت و تجدد، کم نبودند و نیستند افرادی که دوست ندارند با تعمیم معارف، مردم از چنبره ی افراد و اوهامی بیرون بروند که در تاریخ پیری و ملنگی در افغانستان، داستان های دلخراش، اما مکتوم زیاد دارند. 

روشنفکران ما روحانیت مرتجع را خوب می شناسند. یعنی مقامی که بر اساس شجره و نه بر اساس تقوا، خواهان تداوم سیطره ای ست که محسوس ترین نوع آن، قبول ریاست و زعمات چند تنی می شود که به نام آبا و اجداد، روی شانه های مردم، سوار اند. 

در لویه ی جرگه ی تاریخی پغمان، یکی از دشواری هایی که شاه غازی با آن برخورد، بعضی خواسته های غیر شرعی نماینده گان روحانیت مرتجع بودند. تفصیل این قضیه در کتاب های زیادی وجود دارد. اشاره ام در این جا، بیشتر به خاطر پی آمد های آن است که تا حالا گلوی رونق و تجدد افغانستان را می فشارند. 

حتی پس از جهاد مقدس و بزرگ ملت ما علیه اتحاد شوروی، محور های روحانیت مرتجع که بیشتر در تنظیم های مجددی و گیلانی، به چشم می خورند، هرگز نتوانستند بیش از چند صد نفر مطمئن را گرد آورند. کوشش های زیادی صورت می گرفتند تا از طریق روحانیت مرتجع، جهاد افغانستان را به سویی هم بکشانند که روحانیت مرتجع، به خصوص در حاکمیت اعلی حضرت شاه امان الله(رح) از مردم افغانستان، انتقام گرفته بود. 

با وجود نهادینه گی باور های روحانیت مرتجع، اما بزرگ شدن محور های جهادی متاثر از اسلام سیاسی، وهابیت، سلفیت و مراجع روشنگر مسلمانان، نفرت عمیق مردم ما از پیران و مرشدانی را نشان می داد که مفتخواری را از گذشته گان خویش به میراث بُرده بودند. بیشتر در جانب حزب اسلامی انجنیر حکمتیار، افراد و اشخاصی به چشم می خوردند که بدون ترس، گذشته ی ننگین شجره داران را آشکار می ساختند. نشستن پای صحبت های استاد محمد زمان مزمل که یکی از بزرگان جهاد افغانستان است، می تواند یک نمونه ی برجسته ی موضع مردم ما در برابر شجره داران مفتخوار باشد.

شاه غازی، در برابر نماینده گان روحانیت مرتجع که از وی تقاضا کرده بودند آنان را از عسکری معاف بسازد، زیرا از بقایای خانواده های چند صد سال قبل عربستان اند، پاسخ داده بود که «شما دعوای پیشوایی دارید! بهتر است در این مورد(عسکری) نیز پیشاپیش  بروید.» نفرت باقی مانده از آن رویداد، خیلی زود شاه امان الله را در بر گرفت. تاریخ سیاه آن را هیچ افغان وطندوست، فراموش نمی کند. 

تلاش های بعضی روحانیون مرتجع، به جایی رسیدند که پس از سقوط امانی، حتی مرحوم امیر حبیب الله کلکانی را که با داعیه ی درست یا نادرست اسلامی، جای خالی امارت مذهبی را پُر کرده بود، در بر می گیرند. بر اساس کتاب «سیاهکاران تاریخ»، تالیف مراد نایب آبادی، یک تن از بقایای مجددی ها به یک تجمع مردم مشرقی، پیشنهاد می دهد که پس از امان الله کافر، بهتر است به او که یک شجره دار مذهبی می باشد، رای دهند؛ زیرا حبیب الله کلکانی نیز مطلوب نیست.  

سال ها قبل، کتابی را به دست آورده بودم که برخلاف ظاهر ساده ی اش، پُر از کینه و نفرت یک تنظیمی بود. این کتاب(نگاهی به عهد سلطنت امانی) چند بار عمدی و غیر عمدی چاپ و منتشر شده است؛ اما چاپ اول آن از سوی «کمیته ی فرهنگی اتحاد اسلامی مجاهدین افغانستان» که نهاد وابسته به سید عبدالرب الرسول السیاف بود، صورت گرفته بود. تورق کتاب در زمانی که با اشتایق یک متعلم مکتب، کتاب می خواندم، مرا غافلگیر کرد. یعنی چه گونه ممکن بود سلطنت کسی را به سرکس شبیه ساخت که امروز الگوی ما در امور حکومتداری، مدنی، قانونی و عدالت اجتماعی ست. تمام سعی نویسنده ی این کتاب که گفته می شود بعداً به قتل رسید، کوچک نمایی یک برهه ی مهم تاریخ افغانستان است. 

در عرصه ی تنقیدات هار و عار شوونیسم بعضی اقلیت های قومی، شاه امان الله، جای ویژه دارد؛ زیرا مطلوبیت تاریخی او، آن قدر جاذبه می آفریند که وقتی به پایان زنده گی  فقیرانه اش می رسیم، قدسیت سیمایی شکل می گیرد که با وجود شهرت، حاکمیت های پس از خودش را اخلال نکرد. از دست دادن سلطنت برای بعضی از بزرگان افغان، معادل ناداری کامل بود. همین نکته هم احتراف ژرف مردم ما به افغان هایی ست که هرچند در ارگ بودند، اما خود را از آنان، جدا نساخته بودند. 

خداوند(ج) کسانی را نیز دچار عذاب و بلا می سازد که تاریخ مردم ما را تحریف کرده بودند. نویسنده ی کتاب «نگاهی به عهد سطنت امانی»، وجود ندارد که نسل نو افغان ها از گریبانش بگیرند و بر رویش تف بیاندازند. بنا بر این، سمت سخن را به جانبی برمی گردانیم که از هویت او، به ماجرای تقاضای روحانیت مرتجع از شاه غازی برمی گردد.

بسیاری از معضلاتی ریشه دار ما، ریشه در خواسته های غیر شرعی دارند. اگر یک کُره ی باقی مانده از تقابل سال ها قبل، بر اساس عداوت گذشته گانش ژاژخایی می کند، هنوز هم به مفاد خویش می اندیشد. در مثالی که آوردم، اگر شاه امان الله برحق است و این باور به ما می رسد، پله ی زیان آن سوی کسانی ست که ورثه ی افرادی شناخته می شوند که تقاضای نامشروع کرده بودند.

در پی گسست پی هم سیاسی که در چهل سال اخیر، بیشتر دچار ارتجاع مذهبی می شویم، هنوز هم باور هایی نهادینه نشده اند تا جلو مفتخوارانی را بگیرند که می بینند در فضای خرافات مردم، مانند سابق می توانند بی هیچ گونه امتیاز تقوا، تحصیل، کار و خدمت بخورند و بخوابند و همچنان محترم باشند. وقتی بزرگان ما مورد تاخت و تاز بیش از حد واقع می شوند، شک نکنید که حتماً منافع نامشروع کسانی را نیز تهدید کرده بودند.

Related Articles

 توبرکلوز؛ نښې او لاملونه یې څه دي!؟

ژباړه - رياض مقامزی توبرکلوز یوه عفوني ناروغي ده، چې معمولا ځيګر تر اغېزې لاندې راولي؛ دا ناروغي د نورو عفوني ناروغيو په پرتله په نړۍ کې دویمه وژونکې ناروغي ده. یوازې په "۲۰۱۵م" کال کې شاوخوا "۱،۸" میلیونه وګړو د همدې ناروغۍ له کبله خپل ژوند له لاسه ورکړی وو او همدارنګه "۱۰،۰۴" میلیونه وګړي پر دې ناروغۍ اخته شوي وو. ددې ناروغۍ د قوي خطر له امله مو...

په ولاړه د اوبو څښلو زيانونه

ژباړه ـ ریاض مقامزی خواړه او اوبه هغه څه دي، چې د نه شتون په صورت کې یې انسان تر ډېره ژوندی نه شي پاتې کېدای. موږ د خپلې روغتيا او ژوندي پاتې کېدو لپاره اړ یو چې اوبه وڅښو. اوبه څښل ګڼې روغتيايي ګټې لري، خو په نامناسبه اندازه او ډول اوبه څښل ستاسو په زیان دي. زموږ په شاوخوا کې ځينې خلک په ولاړه اوبه څښي، خو په دې نه پوهېږي چې دا کار کوم زیانونه لر...

راجع به نامه ی زرغونه منگل

راجع به نامه ی زرغونه منگل مصطفی عمرزی زرغونه منگل در میان بهترین گوینده گان اناث افغان که پس از سقوط طالبان از فرصت ها، مثبت استفاده می کردند، قرار دارد. رادیو آزادی، یک بخش بزرگ شهرت خویش را مدیون زرغونه منگل است. ما در موارد مختلف، در جا هایی که از مهارت گوینده گان اناث افغان، صحبت به میان آمده، از زرغونه منگل، همیشه یاد کرده ایم. افزون بر سلا...

Recommended Articles

ملا نصرالدین څوک و؟

ملا نصرالدين ته ترکان حواجه يا خواجه نصرالدين وايې، افغانان او اير انيان يې ملا نصر الدين (ملا نصرودين) بولي،عربان يې دجحا نصرالدين او افندي نصرالدين په نامه پيژني٠  ملا نصرالدين د يوه روايت پر بنسټ په اوومې هجري پېړۍ کې چې د١٢٠٩ زېږدېز/میلادي کال سر ه سمون خوري دسلجوقي واکمنۍ په زمانه کې دتر کيې دخورتو په ښار ګوټي کې دې نړۍ ته سترګې پرانيستلي دي...

خرمهره؛ تاسو یې په اړه څومره پوهېږئ!؟

 لیکوال: لطیف یاد په پخوانیو وختونو کې به خرو ته اوربشې ورکول کیدلې، چې ددغو اوربشو د خوړلو په پایله کې به تر څو کلونو وروسته د خرو د ژبې لاندې  وینه ټینګه  او غلیظه شوه او د یوه مرغېړي (غُدې) بڼه به یې ونیوله. وروسته به یې دغه مرغېړي (غُده) د خرو د ژبې د لاندینۍ برخې نه  د جراحي عملیاتو (آپریشن) په تر سره کولو وویستله او په جوشو شیدو (پیو) کې به...

خېټه څنګه کوچنۍ کړو؟

د نارینه او نجونو لپاره تر ټولو بد مرض د خېټې د وازدو ډېرېدل او غټېدل دي چې نه یې یوازې ښکلا ته زیان رسوي، بلکې صحت ته یې هم ستونزې جوړوي. نن درته د خېټې د کوچني کولو داسې طریقې در ښیوو چې د ډېر ورزش ستړیا به هم نه ورسره ګالۍ او په تکلیف به هم ورسره نه شئ. د ورځې پیل د لیمو په جوسو وکړئ، نیم لیمو په یو ګیلاس اوبو کې زبېښل او څښل یې په حجراتو کې...