خفګان مو داسې ختم کړئ!
لیکنه ـ ریاض مقامزی
په وروستيو څو میاشتو کې پراخ اقتصادي ناورین، نامعلوم برخلیک او ځينې نور عوامل ددې سبب شول، چې په ځوانانو کې د خفګان او ناهیلۍ يو ژور احساس را وپارېږي. تاسو مه خفه کېږئ، چون دا یو طبیعي حالت دی. که هرڅوک د افغانانو په څېر له یو حالت سره مخ شي، نو له ژور خفګان او ناهیلۍ څخه به کړېږي.
بله د خوښۍ خبره دا ده، چې ددې چارې د مهارولو تګلارې شته. روانپوهان د خفګان مهارولو لپاره بېلابېلې لارښوونې کوي، چې تر ټولو مهم یې په دې ډول دي.
لومړی| ځان قانع کړئ!
ارواپوهان تر هر څه وړاندې ددې وړاندیز کوي، چې باید ځان پر دې قانع کړئ، چې ستاسو خفګان تاسو ته هېڅ ډول ګټه نه رسوي؛ مګر برعکس له تاسو څخه د حالاتو د مهارولو وړتیا اخلي او انرژي مو له منځه وړي. که پر دې موضوع مو ځان قانع کړي، نو له خفګان او ناهیلۍ څخه وځئ. که درې ورځې مسلسل حالاتو ته فکر وکړئ او زړه وخورئ آیا حالات به سم شي؟ ستونزه به حل شي؟ ځواب معلوم دی. په حالاتو کې به هېڅ تغییر را نه شي. مګر برعکس ستاسو حالت به لا بدتر شي. نو د لومړنۍ توصیې په توګه دا خبره ومنئ، چې بې ځايه اندېښنې او فکرونه به نه کوئ. خپل زړه مه خورئ او مه خپله انرژي په دې توګه مصرفوئ.
دویم| له یو چا سره وغږېږئ!
د دویمې توصیې په توګه ویلای شو، چې د خپل زړه خبرې له یو ښه ملګري او مشوره ورکوونکي سره شریکې کړئ. ددې کار ګټه دا ده، چې ستاسو زړه سپکېږي او ډېر امکان شته، چې مقابل لوری ښې مشورې درکړي؛ خو دا هېڅکله له پامه مه غورځوئ، چې له چا سره غږېږئ. مقصد دا چې مقابل لوری باید يو پوه او ښه انسان اوسي. که داسې ونکړئ، کېدای شي له لا بد حالت سره مخ شئ.
درېيم| د ښو خاطرو/ورځو په اړه وغږېږئ/فکر وکړئ!
له بېځايه اندېښنو څخه خو دا غوره ده، چې د خپلو تېرو خوږو خاطرو او لاسته راوړنو په اړه فکر وکړئ. همدارنګه کولای شئ په خيال کې ځان په هغه ځای/موقف کې تصور کړئ، چې غواړئ هلته اوسئ/شئ. شاید دا خوښي لنډمهاله وي او د یو څو شېبو لپاره وي؛ خو اغېز یې په اوږدمهال کې هم ثابتېږي. څېړنو ښودلې ده، چې د خوږو خاطرو/لاسته راوړنو په اړه فکر کول، انسان ته په اوسمهال کې هم ډېره انرژي/خوښي ورکوي او په دې توګه پر ستونزو د برلاسي کېدو ځواک ترلاسه کوي.
څلورم| یواځيتوب ته غوره کړئ!
کله ناکله د یوې مودې لپاره ګوښی اوسېدل هم د خفګان په کمولو کې مرسته کوي. البته په یواځيتوب کې باید ځينو ټکو ته پام وکړئ. تل مثبت فکرونه کوئ، مناسب خوب وکړئ، پوره خواړه وخورئ او همدارنګه عبادت ته هم ځانګړی پام وکړئ. په دې توګه مو د خفګان کچه کمېدی شي. البته که څومره ډېر ریاضت کوئ هومره آرامي به ترلاسه کوئ.
پنځم| ورزش وکړئ!
دا خبره به سمه وي، چې په دې بدو اقتصادي شرایطو کې د ورزش کلب ته تلل به سخت وي؛ خو موږ بېخي وړیا ورزش هم لرو. قدم وهل، کار کول، مزل کول، وزن پورته کول او ځينې نورې لارې چارې شته چې ستاسو بدن متحرک وساتي او په دې توګه مو فکر له خفګان او ناهیلۍ څخه واوړي.
شپږم| نوی مهارت زده کړئ!
په اوسنۍ زمانه کې د یو نوي مهارت زده کول ډېر اسان دي. دا ځکه چې په بېلابېلو پلټفارمونو کې د آنلاین زده کړو هر ډول اسانتیاوې موجودې دي. یوه نوې ژبه، رسامي، خطاطي او یا بل داسې چې تاسو یې زده کول غواړئ په اسانۍ د لاسرسي وړ دي. فقط یو پیل وکړئ او و به ګورئ، چې څومره ژر یو نوی مهارت ترلاسه کوئ.
اووم| مطالعه وکړئ!
د یوې بلې لارښوونې په توګه ویلای شو، چې تاسو هڅه وکړئ په مطالعه ځان بوخت کړئ. د کتابونو ټاکل او پیرل شاید سخت وي؛ خو له نېکه مرغه په Ketabton.com کې له پنځلس زره ټوکو پورته بېلابېل کتابونه وړیا ډاونلوډ کولای او لوستلای شئ.
اتم| تفریح ولرئ!
د وروستۍ توصیې په توګه باید ووایو، چې د فلم لیدل، له ملګرو ناسته/بنډار، کریکټ/فوټبال کول او ځينې نور تفریحات شته، چې کولای شي ستاسو خفګان ختم کړي؛ خو په تفریح کې باید هېڅکله افراط و نه کړئ، ځکه چې د افراط په صورت کې به مو د ګټې پر ځای تاوان ډېر وي.