To start downloading books

Please sign in or create an account.

د شمالي قطب ګیدړه

د شمالي قطب ګیدړه

په انګریزۍ کوې ورته (white fox or polar fox) نومونه هم اخلي او علمي نوم یې (Vulpes lagopus) ده. د سپي له کورنۍ کانیدای (family Canidae) سره تړاو لري. په ټول شمالي قطب کې پیدا کیږي خو ډېر وخت له سمندر سره نږدې په تندرا اقلیم لرونکې سیمه کې ژوند کوي. د بدن د اوږدوالی کچه یې ۵۰–۶۰ سانتي متره پورې رسیږي. د لکۍ اوږدوالی یې تر ۳۰ سانتي متره پورې وي. د بدن وزن یې له ۳ تر ۸ کیلو ګرامه پورې رسېدای شي. واړه ګرد شوي غوږونه لري، لنډ اوربوزونه، او د پښو تلې (soles) یې په وېښتو پوښلې وي. دوه ډوله رنګونه لري یو ډول یې سپین رنګ چې په اوړي کې خپل رنګ خړ رنګه نصواري ته بدلوي او بل ډول یې نیله رنګ لري چې په اوړي کې خړ رنګ ته بدلیږي. په غارونو کې ژوند کوي او د ورځې په هر وخت کې فعاله وي. هر څه چې موجود وي خوري که هغه سبزي وي او که د جسد غوښه مګر ډېر وخت د شمالي قطب سپین خرس تعقیبوي او کله چې دا خرس کوم حیوان ښکار کړي نو خرس څخه په پاتې شونو خپل ځان تغذیه کوي. په اوړي کې د شمالي قطب په صحرایي موږک (lemming) باندې برید کوي خو په ژمي کې بیا مرغان لکه دشمالي قطب تنذری (grouse)، د شمالي قطب کب خوړونکې مرغاوی (puffin) او سپین زرکان (ptarmigan) تعقیبوي. په کال کې یو ځل د مثل تولید کوي او د بچیانو شمېر یې له ۱۱ تر ۲۰ پورې وي. د حاملګۍ موده یې تر ۵۲ ورځو پورې ده. له ۴۵ ورځو وروسته خپل بچیان یوازې پرېدي چې خپل ژوند وکړي. بچیان یې په ۹ یا ۱۰ میاشتو کې جنسي بلوغ ته رسیږي. په وحشي بڼ کې تر ۱۰ کالو پورې ژوند کوي خو په شمالي قطب کې بیا تر ۳ کالو پورې ژوندۍ پاتې کیږي. د شمالي قطب خلک یې د پوستکي لپاره ښکار کوي. یو وخت صنعت د دې ګیدړو پوستکی اخیسته خو د ۲۰ پېړۍ په پای کې دا صنعت له ذوال سره مخ شو. په ټوله نړۍ کې یې نسل سلګونه زره ته رسیږي او د نسل له منځه تلو خطر یې نشته.

ذکریا رحيمي 

Related Articles

د مطالعې په جریان کې د فکري تمرکز لارې چارې

د ګټورې مطالعې لپاره تمرکز حياتي ارزښت لري. مګر له بده مرغه په اوسنۍ زمانه کې محیط داسې برابر شوی، چې زموږ فکري تمرکز ډېر ژر له منځه ځي. د موبایلونو، کمپيوټرونو، انټرنيټ او نورو عواملو له کبله انسان خپل تمرکز له لاسه ورکوي. خو له نېکه مرغه ځينې تګلارې شته، چې له موږ سره مرسته وکړي. دا مهمه ده، چې د مطالعې په وخت کې زموږ فکري تمرکز باید پر مطالعې وي...

څو جملې څو کتابه (۴)

انسان ته کله ناکله داسې یوه کړنه، حادثه او یا وینا ورپېښه شي، چې فکر او ژوند ته یې مثبت بدلون ورکوي. البته دا داسې کړنه، پېښه او یا وينا وي، چې قوي اغېز لري او انسان ته لوی درس ورکوي. د نړۍ لویو فاتحينو له یو کوچني مېږي د همت او مېړانې درس اخیستی، همدارنګه د مېرویس نېکه فکر ته د هغې د مور څو جملو بدلون ورکړ او خلک یې له ظلم وژغورل، د مېوند بایللې ج...

غرونه او سيندونه

د هندوکش غر: دا غر دهيواد په منځ کی داسې غځيدلی پروت دی چی د هيواد شمالي برخه د جنوب،اوجنوب ختيزو برخو څخه بيلوي . د سمندر له سطحې نه يې لوړوالی ٧٧٤٠ متره دی . لوړه څوکه يې د تيراج مير په نامه ياديږی چې تل په واروو پوښل شوی وی . دهيواد زياتره سيندونه له همدی غره او يا يې  له څانګو څخه سر چينه اخلی. مشهور کوتلونه يې خاواک، سالنګ او بروغيل دي د بابا...

Recommended Articles

د وينا پر مهال د ويرې ختمولو 27 ګټورې لارې

هغوى چې په سټيج باندې عونډو، سيمنارونو، ټولګي او حتى د ملګرو سره په مخامخ خبرو پر مهال ويره احساسوي دوى عمومآ د Glossophobia په اروايي ناروغۍ اخته دي، چې د خبرو دغه ويره د مرګ له ويرې هم سخته ده چې ستاسو مسلکي او شخصي ژوند زيان رسولى شي. ددغې ويرې پر مهال ستاسو بدن ريږدي، لاسونه مو خولې کيږي، زړه ضربان مو زياتيږي، چې په تجارت او د ژوند په نورو اړخ...

د حافظې د پیاوړتیا څو لارې

هغه حقیقت چې د عمر په زیاتېدو سره حافظه له منځه ځي، دلیل نه شي کېدای چې ونه شو کولی د له منځه تللو طریقه یې ډېره سسته کړو. څېړنو ښودلې ده چې موږ کولی شو د امکان تر حده حافظه وساتو، اجازه راکړئ دغه عملي لارې وسپړو.  د حافظې د قوي کېدلو څو لارې  ژور فکر وکړئ چې فعاله حافظه مو بهتره شي: فعاله حافظه تقریباً ستاسو د مغز د یادښت کتابچه ده، چېرته چې نوي...

خېټه څنګه کوچنۍ کړو؟

د نارینه او نجونو لپاره تر ټولو بد مرض د خېټې د وازدو ډېرېدل او غټېدل دي چې نه یې یوازې ښکلا ته زیان رسوي، بلکې صحت ته یې هم ستونزې جوړوي. نن درته د خېټې د کوچني کولو داسې طریقې در ښیوو چې د ډېر ورزش ستړیا به هم نه ورسره ګالۍ او په تکلیف به هم ورسره نه شئ. د ورځې پیل د لیمو په جوسو وکړئ، نیم لیمو په یو ګیلاس اوبو کې زبېښل او څښل یې په حجراتو کې...