To start downloading books

Please sign in or create an account.

انفلاسیون څه ته وايي؟

انفلاسیون څه ته وايي؟

لیکنه: سرفراز څرګند

انفلاسیون په عامه اصطلاح د توکو او خدمتونو په نرخونو کې په عمومي کچه جګوالي ته وایي یا په بله معنا انفلاسیون په اقتصاد کې هغه حالت ته وایي چې پیسې خپل ارزښت له لاسه ورکړي او د توکو او خدمتونو په نرخونو کې لوړ والی راشي چې دغې حالت ته انفلاسیون وایي، چې یاده چاره په اقتصاد کې مهم رول لوبوي او دولتونه ورته باید متوجي اوسي، مخکې له دې چې د انفلاسیون په قسمونو باندې خبرې وه کړو، لږ غواړم د انفلاسیون په هکله عامې خبرې وکړم.

انفلاسیون د یوه هیواد د اقتصادي پرمختګ لپاره اړین دي چې تر نظارت لاندې ونیول شي، دا هم ضرور نه ده چې انفلاسیون دې دومره کنترول شي چې هیڅ رامنځ ته نه شي، اقتصاد پوهاند وایې چې د یوه ملک د اقتصادي پرمختګ لپاره له دوو نه تر څلورو فیصدو پورې انفلاسیون رامنځ ته کیدل یو ښه کار دي او حتا دوی وایي که تر نهه فیصده پورې لاړ هم شي نو اقتصاد د بربادۍ خواته نه وړي خو که دا فیصدی له نهو اوړي نو بیا خطرناک بلل کیږي چې پایلې یې په اقتصاد ناوړه اغیزې لري، تاسې به کتلی وي چې تر څو کالو مخکې پورې د سعودی حکومت انفلاسیون کلک تر کنترول لاندې نیولی و او حتا څو کاله پکې بیخی په نیشت  حساب انفلاسیون رامنځ ته شو چې دې کار یې یو څه اقتصاد ته صدمه وه رسوله او بلاخره په دې پوه شول چې باید د اقتصادي پرمختګ لپآره یو څه انفلاسیون ته باید لاره ورکړو، چې هماغسې وه کړل، نو مونږ ویلی شو چې انفلاسیون تر یوه حده اقتصاد ته صدمه نه رسوي بلکې تر یوه اندازه ورته ګټور هم تمامیدای شي خو دا اندازه چې کومه ما پاس ذکر کړه له هغې باید پورته نه شي، اوس راځو د انفلاسیون ډولونو ته، چې په لاندې ډول دی:

 

۱:  Demand Pull-inflation  د تقاضا راښکونکي انفلاسیون یا په ساده اصطلاح د تقاضا د زیاتوالی پر بنیاد انفلاسیون

کله چې عمومي تقاضا د عرضې په پرتله زیاته شي دې حالت ته د تقاضا د زیاتوالي پر بنیاد انفلاسیون وایي، او دا هغه وخت رامنځ ته کیږي چې کله د روپو عرضه بازار ته ډېره وړاندې شي، د خلکو په عایداتو کې زیاتوالی راشي او یا هم د عامه خلکو او د دولت په مصارفو کې د پآم وړ زیاتوالی رامنځ ته شي

۲:  Cost Push-inflation د قیمت د زیاتوالی پر بنیاد انفلاسیون

هغه وخت نرخونه لوړیږي کله چې د مزد یا اومه موادو په قیمتونو کې زیاتوالی راشي ، په دې معنا چې په تولید تمام شد لګښت پر قیمت اچول کیږي چې بلاخره نرخ ورسره لوړوالي کوي، تاسې به پرمختللی هیوادونه لیدلی وي چې خپل توکي په وروسته پاتې هیوادونو کې جوړوي چې علت یې د مزدور د کم مزد مسله ده

۳:  Creeping inflation خوځنده یا ارام انفلاسیون

کله چې د توکو او خدمتونو په قیمت کې په متوسط ډول ٪۲ دوه فیصده جګوالی په کلنی ډول رامنځ ته یعنې لوړ شي نو دې انفلاسیون ته مونږ ارام یا خوځنده انفلاسیون وایو، چې د اقتصادي رشد لپآره موثر دی لکه څنګه مو چې پاس یادونه ترې وه کړله

۴:  Walking inflation متحرک یا قدم اخیستونکي انفلاسیون

کله چې په متوسط ډول د توکو او خدمتونو په قیمت کې په کلنی ډول ٪۵ فیصده جګوالی راشي دې ته قدم اخیستونکي انفلاسیون وایي، چې بیا هم د یادولو وړ ده چې دا فیصدي د اقتصاد لپاره ډېره خطرناکه نه ده

۵:  Running inflation ځغلنده انفلاسیون 

کله چې د اجناسو او خدمتونو په قیمت کې په کلنی ډول د ٪۸ نه تر ٪۱۰ فیصده جګوالی راشي دې حالت ته ځغلنده انفلاسیون وایي چې د اقتصاد لپآره خورا خطرناک دي او څومره چې زر کیدای شي باید کنترول شي

۶: Hyper inflation شدید انفلاسیون

په دې نوعه انفلاسیون کې د اجناسو او خدمتونو د قیمتونو متوسطه کچه په کلني ډول تر ٪۲۰ فیصدو لوړیږي او کله له دې هم لوړ ځي چې دا د اقتصاد لپاره ډېر خطرناک انفلاسیون دی، چې د نړۍ بعضې هیوادونو د دوهم نړیوال جنګ څخه وروسته تجربه کړي دی، او هم ویلای شو چې اوسنۍ وبا یعنې کرونا هم دا حالت په بعضو هیوادونو کې یاد انفلاسیون رامنځ ته کړو، افغانستان یې هم یو مثال کیدلی شي، خو اکثریت وخت شدید انفلاسیون د جنګونو او سیاسي بې ثباتیو په وجهه رامنځ ته کیږي

۷:  Imported inflation وارداتي یا راوارید شوي انفلاسیون

د انفلاسیون هغه نوعه ده چې بل هیواد کې د نرخونو د لوړوالی پر بیناد کوربه هیواد کې انفلاسیون رامنځ ته کیږي، څه معنا؟ که فرض کړو مونږ له پاکستان نه بوره را واریدو، که چیرته د بورې قیمت په پاکستان کې لوړیږي نو دا ددې معنا لري چې مونږ به یې هلته په لوړ قیمت اخلو او دلته به یې حتمي په لوړ قیمت خرڅو چې دې حالت ته وارید شوي انفلاسیون ویل کیږي

۸:  Currency inflation د کرنسۍ انفلاسیون

کله چې د پیسو مقدار زیات شي او قیمتونه لوړوالی پیدا کړي، یا په بله معنا کله چې مرکزي بانک بازار ته ډېرې روپۍ عرضه کړي او د پيسو مقدار په بازار کې زیات شي نو دې وخت کې قیمتونه خپله لوړیږي چې دې حالت ته د کرنسۍ انفلاسیون هم ویل کیږي

کسري او ازاد هم د انفلاسیون ډولونه دی خو نه غواړم دا لیکنه نوره اوږده کړم.

 

نتېجه

داچې مونږ پوه شو انفلاسیون د اقتصادي رشد لپاره یو مهمه پدېده ده نو دولت دې همدا نن نه لاس په کار شي او دا شی دې په ښه شکل کنترول کړي، که په خپل وخت یې چاره ونه شي نو خدای مه کړه بیا به داسې یو حالت ته لاړ شو چې د انفلاسیون کنترول به ورکې بیخي سخته مسله وي لکه شدید انفلاسیون یې یو مثال دی، او بیا به زمونږ او ستاسې له روپیو هغه پخوانۍ کرنسي جوړه وي او په بوجیو کې به یې ګرځو ترڅو اجناس پرې راوه نیسو.

Related Articles

د ژوند د تېر فصل په لوستلو مۀ بوخت کېږي.

لیکنه: وقار ابراهیمي زموږ موضوع ته په اشارې لومړي د ژوند د بدلون او ترقۍ لپاره د پياوړي لیکوال او اروا پوه؛ برایان ټرېسي یوه پیاوړي اصطلاح چې له یو فوق العاده معنا څخه ډکه ده، راخلو؛ نوموړي د یو نوې انګېرنې او هدف لپاره لومړي کار او مسولیت څه ګڼي؟ دی لیکي«د دې لپاره چې کوم نوی کار پیل کړې،باید خپل زړو کار پای ته ورسوي، او یا یې نور ونۀ غځوې، یو...

ولې پر اپينو يا ترياکو روږدي کېږو؟

دا ځکه چې مورفین تریاک او مخدره مواد عصبي ریسپټورونه لري. مونږ ورته اخذه یا آنټن وایو نو ځکه دستي په نیم ساعت کې اغیزه کوي. اوپیوییډ په درېيو برخو ویشل شوي درمل دي. یو چې خالص د بوټو څخه جوړ شوي وي، لکه: مورفین او کوډیین.  دوهم نیمه عضوي یعنې چې طبیعی مالیکیول په لابراتوار کې لږ بدل شوي وي. لکه: هیرویین یا اوکسې توسین، او درېیم کاملاً غیر طبیعي، چې...

هغه جملې چې ژوند مو بدلولای شي!

ليکنه -  رياض مقامزی په دې ليکنه کې د لامارتين (Lamartine) په ويناوو کې د ژوند درسونه لولئ. نوموړی د فرانسې د لوی ليکوال، سياستوال او شاعر وو. ۱ـ “تر ټولو نږدې شی مرګ دی او تر ټولو لرې هيلې او اميدونه دي.” انسان د خپل عجيب خاصيت له مخې تل خپل نږدې شيان هېروي او د خيال پر مټ ډېرو لرو څيزونو ته فکر کوي. مګر لامارتين انسان دې ته متوجه کوي، چې پام و...

Recommended Articles

عثمان کاکړ څنګه ووژل شو؟

پښتونخوا ملي عوامي ګوند ادعا کوي چې د دغه ګوند صوبايي مشر عثمان خان کاکړ وژل شوی دی او دوی سره دې لړ کې کافي ثبوتونه شته. یو شمېر نورو ځايي سیاسي ګوندونو هم د یاد ګوند ملاتړ کړی او د بلوچستان صوبايي حکومت وايي، د پېښې په هکله به څېړنه کوي. د یادونې ده چې د روانې جون میاشتې پر ۱۷ نېټه ویل شوي و، چې د عثمان خان کاکړ سر سخت ټپي شوی دی. له پېښې وروست...

کوم ډول خلک بايد کېله ونه خوري

که څه هم کېله ځيني ګڼې ګټي لري خو دغه ميوه ځينې عورايض او تاووانونه هم لري.چې په لاندي ډور ورته اشاره کوو. دغه خوږ ميوه د خپل ځانګړي خوند، او نرموالي له امله په ټوله نړۍ کې مشهوره ده. ګېله کوم ډول زيانونه لري. ۱: د وزن زياتوالی دـ ځينو نورو خوړو په څير کېله هم پريمانه کالوري لري چې د وزن د زياتوالي لامل کيږي په هره متوسطه کېله کې ۱۰۵ ګرامه کالو...

د وينا پر مهال د وېرې او فشار ختمول

لیکنه ـ ریاض مقامزی دا چې موږ انسانان ټولنيز ژوند لرو، نو اړ یو چې د خپلو اړتياوو او مفکورو د وضاحت لپاره وغږېږو. خبرې کول زموږ د ژوند په هره برخه کې لیدل کېږي. په کور، کلي، دکان، ښار، مکتب، ښوونځي او ګڼو نورو ځايونو کې موږ خبرې کوو او خپل پپغام نورو ته رسوو.   ځينې خلک بیا د خبرو او وينا پر مهال تر وېرې او فشار لاندې وي. نه شي کولای خپل پيغام او...