To start downloading books

Please sign in or create an account.

د پیسې ارزښت کمول، گټې، زیانونه او بېلگې

د پیسې ارزښت کمول، گټې، زیانونه او بېلگې

عبدالوافي نایبزی  

د پیسې ارزښت راکمول یا Devaluation په عصري پولي سیاست کې هغه حالت ته ویل کېږي، چې یو حکومت په لوی لاس په‌خپله وغواړي چې د خپلې کرنسۍ ارزښت د طلا یا د خارجي اسعارو په وړاندې راکم کړي، عموماً هغه هېوادونه چې د صادراتو کچه يې نسبت وارداتو ته ډېره اوسي، د خپلې پیسې ارزښت راکموي.   

د «ډي ویلیوېشن» یا کرنسۍ ارزښت کمولو گټې:  

لومړی، کله چې کوم هېواد په‌خپل داخل کې ډېره تولیدات ولري او وغواړي چې د نړۍ نورو هېوادونو ته يې صادرات زیات شي، نو د خپلې کرنسۍ ارزښت راټيټوي، تر څو د نړۍ نورو هېوادونو ته د دوی تولیدات په ارزانه تمام شي او ویې پېري.  

دوییم، کله چې د یو هېواد خپل تولیدات ډېر وي او وگړي يې په خارجي تولیداتو ډېرې پیسې ورکوي، نو دا پالیسې بیا گټوره تمامېږي، یانې د کرنسۍ په ارزښت کمېدو سره کورني تولیداتو پلور په‌خپل هېواد کې هم ډېرېږي.  

درېیم، کله چې یو هېواد په لوړه کچه له عوامو څخه پوروړی وي، یانې فکر وکړئ، چې ستاسې هېواد کې مرکزي بانک د کرنسۍ د کنټرول په موخه د ۲مېلیاردو ډالرو په ارزښت بانډونه بازار ته وړاندې کړي‌دي، او هره میاشت باید اوس پوروړ ته دوه مېلیونه ډالر ورکړي، نو اوس که وغواړي چې حکومت خپل قرض ورکول کم کړي، نو د کرنسۍ ارزښت راټیټوي، او حکومت په‌کې ډېره گټه کوي (بانډ هغه پاڼه ده، چې پر عوامو باندې په یو نرخ فرضاً لس لاکه افغانۍ له لس فیصده سود سره د یو کال پورې پلورل کېږي). فکر وکړئ، که ۵۰٪ هم د خپلې کرنسۍ ارزښت راکم کړي، نو د دوه مېلیاردو پور یو ته راښکته شو، ځکه بانډونه د هر هېواد په خپله کرنسۍ کې وي.   

د «ډي ویلیوېشن» یا کرنسۍ ارزښت کمولو زیانونه:    

لومړی، د کرنسۍ په ارزښت کمولو سره د وخت په تېرېدو سره د توکو/خدماتو په نرخونو کې قیمتي راځي او د انفلاسیون گراف ورسره لوړ ځي. کله چې د یو هېواد صادرات ډېر شي او پر وارداتو قیمتونه لوړ شي، نو د وارداتي توکو سوداگر اړ دي، چې قیمت لوړ بوځي، نو ورسره د وارداتي اجناسو قیمتونه لوړېږي.  

دویم، تر ټولو خطرناک حالت يې د هېواد په بازارونو کې د ممکنه زیانونو او خطراتو رامنځ‌ته کېدل دي، یانې د مشتري هغه باور او کانفېډېنس د بېروني توکو/خدماتو په اړه زیانمن شو، او هغه سوداگر چې واردات کوي، په بېروني مارکېټ له بې‌باورۍ سره مخ‌کېږي.  

درېیم، هغه هېواد چې د خپلې کرنسي ارزښت يې راکم کړی‌دی، دې هېواد ته په وارداتو ښايي د ځینو هېوادونو سره سوداگريزه جگړه یا Trade War پېښ شي، په اقتصاد کې سوداگریزه جگړه هغه بد حالت دی، چې ستا د هېواد په تولیداتو تعرفه لوړه شي، سوداگر دې نورو هېوادونو ته ارزښت ونه‌لري او د سوداگرۍ په میدان کې خپل ارزښت له‌لاسه ورکړې.   

دوه هغه هېوادونه چې د خپلې کرنسۍ ارزښت يې راټيټ کړ:

په ۲۰۱۶ز کې د امریکا د ولسمشرۍ ټاکنو وروسته چین غوښتل چې د خپلې کرنسۍ ارزښت راټيټ کړي، تر څو خپل کورني ناخالص تولیدات يا GDP لوړه بوځي، خو د امریکا د ولس‌مشر له لوري په چینايي توکو تعرفه لوړه شوه او چین ته يې ټکان ورکړ، چې د خپلې کرنسۍ ارزښت راټيټول به ورته په زیان تمام شي.  

برازيل په تېر کې هم د خپلې کرنسۍ (رییل) د ارزښت راټیټولو تجربه لرله، او د ۲۰۱۱ز راهیسې يې د خپلې کرنسي ارزښت راکمولو، خو پایله يې ورته ډېره ناوړه وه، د نفتو نرخونه يې په نړیواله کچه راټیټ شول، د نورو تولیداتو نرخونه يې هم راټيټ شول او بیا يې ورته کنټرول سخت وو، تر څنگ يې فساد هغه څه وو، چې برازيل هېڅ‌کله په‌خپل دې پلان کې بریالی نه‌شو.

Related Articles

ادرنالين هورمون پېژنی ؟

که لږ ساده ېې ووايو نو ادرنالين ېانې د سختې ورځې ېار . دا ېو داسې هورمون دی چې په سخت حالت ېا د خطر پر مهال بدن کې فعالېږي او د بدن ټولو اړونده غړو ته فوق العاده انرژي ورکوي تر څو انسان وکولی شي ځان له خطره وژغوري . دا په اصل کې د ځان ساتنې سيستم ېو ډېر مهم عنصر دی او کله چې انسان د جدي خطر احساس وکړي هغه ( ادرنالين) په اتومات ډول فعاليږي او سړي ته...

دشواری های زنده گی در تاجکستان

دشواری های زنده گی در تاجکستان مصطفی عمرزی چند شوونیست تاجک در یک حرکت کاملاً از قبل برنامه ریزی شده، در یک مسیر آبی که مرز افغانستان با تاجکستان را در بر می گیرد، در برابر رییس جمهور کمونیست و انحصارطلب فقیر ترین جمهوری نه فقط اتحاد شوروی سابق، بل از نادارترین کشور های کنونی، طلب خیرات کردند. این خیانت آشکار، نه تنها نکوهش نشد، بل بعضی هموطنان د...

کوم خواړه مو د سترګو نظر پياوړی کوي؟

کېدای شي د ډېرو خلکو په څېر له تاسو سره هم دا پوښتنه وي، چې د سترګو نظر څنګه پياوړی کېږي؟ او کوم خواړه باید وخورو؟ د سترګو د دید (نظر) له پياوړتيا سره د خوړو اړیکه واضحه ده. تاسو کولای شئ له هغو خوړو ګټه واخلئ، چې له ویټامينونو څخه ډک وي. همدارنګه د ګازرو، مڼو او ځينې نورو مېوو اوبه هم ستاسو د سترګو په سلامتيا کې ګټور ثابتېږي. د نظر ستونزه اکثراً ج...

Recommended Articles

کوم ډول خلک بايد کېله ونه خوري

که څه هم کېله ځيني ګڼې ګټي لري خو دغه ميوه ځينې عورايض او تاووانونه هم لري.چې په لاندي ډور ورته اشاره کوو. دغه خوږ ميوه د خپل ځانګړي خوند، او نرموالي له امله په ټوله نړۍ کې مشهوره ده. ګېله کوم ډول زيانونه لري. ۱: د وزن زياتوالی دـ ځينو نورو خوړو په څير کېله هم پريمانه کالوري لري چې د وزن د زياتوالي لامل کيږي په هره متوسطه کېله کې ۱۰۵ ګرامه کالو...

له مطالعې سره څنګه ځان عادت کړو؟

لیکنه ـ ریاض مقامزی د هر لوستي ځوان لپاره دوامداره مطالعه ډېره اړينه او مهمه ده. که تاسو دوامداره مطالعه کوئ، ذهن به مو فعال وي او هېڅکله به په وینا کې له بندښت سره مخ نه شئ. ددې ترڅنګ مطالعه ګڼې نورې ګټې هم لري. موږ نه غواړو، چې تاسو ته د مطالعې پر ارزښت وغږېږو. یوازې غواړو، تاسو ته ددې لارښوونه وکړو، چې څنګه دوامداره مطالعه خپل عادت وګرځوو. آیا...

خرمهره؛ تاسو یې په اړه څومره پوهېږئ!؟

 لیکوال: لطیف یاد په پخوانیو وختونو کې به خرو ته اوربشې ورکول کیدلې، چې ددغو اوربشو د خوړلو په پایله کې به تر څو کلونو وروسته د خرو د ژبې لاندې  وینه ټینګه  او غلیظه شوه او د یوه مرغېړي (غُدې) بڼه به یې ونیوله. وروسته به یې دغه مرغېړي (غُده) د خرو د ژبې د لاندینۍ برخې نه  د جراحي عملیاتو (آپریشن) په تر سره کولو وویستله او په جوشو شیدو (پیو) کې به...