حق ازدواج اشخاص خنثی در قوانین افغانستان
447
Mohammad Mustafa Muhammadyar || محمدمصطفی محمدیار
2022-12-17 19:18:19
نام نویسنده: محمدمصطفی محمدیار (کارشناس ارشد در رشته حقوق خصوصی)
حق ازدواج که یکی از موهبتهای الهی است تنها نیاز آن در وجود انسانها نفهته نیست بلکه برای سایر موجودات نیز جفتی خلق شده تا هر کدام از زوجها خود را در کنار دیگری جوره کرده و مکمل همدیگر باشند و از مزایای داشتن زوج سود لازمه را ببرند. پس درین میان انسانها که اشرف مخلوقات هستند، به طریق اولی که هیچ کدام شان بدون جفت هست نشده است و برای هر زن مردی آفریده شده و برای هر مردی، زن. آنچه درین میان حتی از نزد مقنن مغفول و متروک باقی مانده است، حق ازدواج اشخاص خنثی است که در قوانین افغانستان مرتبط به امر ازدواج فاقد حکم است.
سابقهدار ترین قانون نافذ افغانستان درین امر که تعیین کننده احکام پیرامون ازدواج است، قانون مدنی افغانستان مصوب 1355 است. این قانون در ماده 60 ازدواج را چنین تعریف میکند: «ازدواج عقدی است که معاشرت زن و مرد را به مقصد تشکیل فامیل مشروع گردانیده حقوق و واجبات طرفین را به وجود میآورد». درین تعریف دیده میشود که قانونگذار از واژههای زن و مرد استفاده کرده است و طبق ظاهر این ماده، قانون مدنی ما حق ازدواج را برای زن و مرد میشناسد و برای کسان که خارج از اطلاق زن و مرد است، حکم وجود ندارد و حق ازدواج ایشان مورد تصریح و شناسایی قرار نگرفته است.
در حال که باید برای این عده اشخاص نیز حق ازدواج را به رسمیت شناخت. چون در صورت که ایشان عاجز از ایفا و استیفای حق جنسی باشند، به این معنی نیست که ایشان باید محروم از سایر مزایای ازدواج نیز بمانند. چون امور جنسی و زاد و ولد یگانه حکمت نهفته در ازدواج نیست بلکه ازدواج بر علاوه اهداف مادی (از قبیل امور جنسی و تناسلی) اهداف معنوی و والای دیگری نیز دارد، مانند داشتن یک همسر، همراز و همدم و داشتن کسی که بتوان با او درد دل کرد و برای او زندگی خود را وقف کرد و به او عشق ورزید و ابراز محبت کرد. در حال که قبلا در گفتار اول دیدیم که جنس خنثی نیز میل نزدیکی دارند.
مصداق کسان که زاد و ولد نمیتوانند، مردان عقیم و زنان یائسه هستند ولی میخواهند برای اطفای غریزه جنسی همسر بگزینند و یا در برخ اشخاص کبیر و سنین بالا که دیگر علاقهی به امور جنسی ندارند ولی میخواهند از سایر مزایای معنوی، عاطفی و اخلاقی ازدواج مستفید شوند و این مورد میتواند در هر شخص یعنی از زن و مرد و حتی در جنس خنثی، موجود باشد. لذا خوب است که تعریف ازدواج در قانون مدنی طور اصلاح شود که ازدواج اقلیتهای جنسی را نیز به رسمیت بشناسد. چون تعریف قانون مدنی از ازدواج، آن را مشروع گرداننده معاشرت به مقصد تشکیل فامیل معرفی میکند ولی این مشروعیت را فقط میان زن و مرد میشناسد و ظاهر آن اقلیتهای جنسی یا همان جنس خنثی را مستحق ازدواج کردن ندانسته است، مگر این که واژه زن را به خنثی انثی و واژه مرد را به خنثی ذکر نیز تعمیم بدهیم. در حال که این تفسیر برخلاف ارادهی مقنن است. چون در صورت که مقنن ارادهی مشروع گردانیدن ازدواج میان اشخاص خنثی را میداشت مانند 2057 در باب حق میراث اشخاص خنثی به گونهی صریح از ایشان نام میبرد و این کاری است که مقنن آن را در مواد مربوط به ازدواج نکرده است و منظور وی در ازدواج زن و مرد ظهور دارد.
در کنار قانون مدنی افغانستان، قانون احوال شخصیه اهل تشیع مصوب 1388 است که احکام ازدواج اهل تشیع را مشخص میکند. درین قانون، ازدواج تعریف نشده است اما در ماده 78 زمان که اصطلاح خواستگاری را تعریف میکند، چنین بیان میدارد: «خواستگاری عبارت از تقاضای ازدواج مرد از زن است که با رعایت شرایط ذیل صورت میگیرد...» و به همین سان در سایر مواد نیز وجود زن و مرد برای تحقق ازدواج دیده میشود. درین قانون هم به نظر میرسد که مقنن برای ازدواج اقلیتهای جنسی حکمی ندارد، چون اگر برای ایشان نیز حق ازدواج قایل میبود، مانند ماده 212 که حق ارث بردن اشخاص خنثی را منظور داشته است، در مباحث ازدواج به طور صریح از ایشان ذکری میکرد، در حال که تقنینگر بسان قانون مدنی از این نکته مغفول مانده است فقط برای زن و مرد حق ازدواج را شناخته است.
این در حال است که قانون اساسی افغانستان طی ماده 22 خود تبعیض و امتیاز را ممنوع دانسته و اتباع افغانستان را در برابر قانون دارای حقوق و وجایب مساوی میداند. در نتیجه، قانون مدنی و قانون احوال شخصیه اهل تشیع که قوانین مادون بر قانون اساسی هستند، فاقد این حسنه بوده و نیاز به تعدیل دارند تا باشد که به وسیلهی این اصلاحیه و نقصزدایی به حقوق مستحقین رسمیت بخشیده و امور مربوطهی ایشان نظم لازم را بیابد.
لینک نشر این مقاله در صفحه انترنتی «جمعیت اصلاح افغانستان»
https://www.eslahonline.net/2022/11/19/marriage/
لینک نشر این مقاله در صفحه انترنتی «روزنامه پیرامون»
https://peiramoon.com/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D8%B4%D8%AE%D8%A7%D8%B5-%D8%AE%D9%86%D8%AB%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%81/?fbclid=IwAR2lM1H354CFlvWd_RIS9foTqOGrZsfr3lndvx3JfG7abRdTTjSUn9pvMu4
صفحه فیسبوک مربوط به عکاسی از همین نویسنده
https://www.facebook.com/PhotographyMuhammadZai
صفحه تویتر همین نویسنده، برای دستیافتن به لینک سایر نوشتهها و مقالههای وی که در دیگر رسانهها به نشر رسیدهاند
https://twitter.com/Mohamma06817432
صفحه لینکدن همین نویسنده، برای اطلاع از سایر سویه تعلیمی، تحصیلی و تجربه و سابقه کاری وی
https://www.linkedin.com/in/mohammad-mustafa-muhammadyar-16099b177/