۲۳۴ کلنه امریکا

۲۳۴ کلنه امریکا 

عمران اختر 

هر کال د جولای څلورمه د امریکا متحده ایالات د ازادۍ ورځ په مناسبت لمانځل کیږي. د امریکا متحده ایالات، 50 ایالتونه لري او  په امریکا کې څه باندې ۳۳۰ میلیونه خلک اوسیږي چې دا د نړۍ دریم ډیر نفوس لرونکی هیواد دی. امریکا هم د ټول مساحت له مخې د نړۍ څلورم لوی هیواد دی. دا پراخه هیواد په ټوله نړۍ کې پیژندل شوی او کلتوري نښې لري چې د ټیکنالوژیکي د نوښتونو، مشهورو فلمونو، تلویزیونونو او موسیقۍ یادونه یې اړینه ده.

زه تاسې ته د امریکا تاریخي او جغرافیوي تفصیلي معلومات نه شریکوم، البته تاسې کولاي شئ چې په اړوند یې انټرنیټ کې کافي معلومات راټول کړئ، دلته فقط ځينې هغه حقیقتونه بیانوم چې د امریکا په رابطه جالبه دي.

1.      امریکا تل هڅه کوي چې د خپلو ګټو لپاره Regime Change Policy څخه کار واخلي، د سپټیمبر ۱۱ پیښې را وروسته امریکا په زیاتو هیوادونو کې د خپلو ګټو  لپاره حکومتونه ړنګ کړي دي.  په ۲۰۰۳ کال کې په عراق کې د صدام حسین حکومت ، په ۲۰۰۱ کال کې په افغانستان کې د امارت اسلامي حکومت ، په ۲۰۰۵ کال کې په قرغزستان کې د اسکار آکایف  حکومت ، په ۲۰۰۷ کال کې په فلسطین کې د حماس حکومت ، په ۲۰۰۹ کال کې په سوریا کې د بشرالاسد حکومت ، په ۲۰۱۱ کال کې په لیبا کې د معمرالقضافي حکومت ، په ۲۰۲۱ کال کې په افغانستان کې د محمد اشرف غني حکومت ، او په ۲۰۲۲ کال کې په پاکستان کې د عمران خان حکومت ړنګ کړي دي.

2.      د امریکا متحده ایالاتو اساسې قانون لومړني پخواني قانون دي چې ۲۳۴ کاله مخکې په ۱۷۸۹ کال کې تصویب شو، چې ۲۷ ځله پکې په مختلفو وختونو کې اصلاحات رامینځته شوي دي، په ۱۹۹۲ کال کې په وروستې ځل اصلاحات رامینځته شول.

3.      د سپټمبر د یوولسمې حملې چې عموماً د سپټمبر د یوولسمې په نوم یادیږي، څلور همغږي شوي ځانمرګي بریدونه وو چې د القاعده د سخت دریځې اسلامپالې شبکې له خوا د سه شنبې په ورځ د ۲۰۰۱ کال د سپتمبر په ۱۱ مه د امریکا پر ضد ترسره شول.  په دې حمله کې ۱۹ القاعده غړي، ۲۹۷۷ امریکایان مړه او تر ۲۵۰۰۰ پورې نور ټبيان شول. 

4.      د سړې جګړې پر مهال، امریکا او شوروي اتحاد دواړو په افغانستان کې د پښو د ایښودو په لټه کې وو. او په داسې حال کې چې امریکا د ۹۰مې لسیزې په اوږدو کې په افغانستان کې د ځای پيدا کیدو په هڅه کې وه، په ۲۰۰۱ کال کې د سپټمبر د یوولسمې له تروریستي بریدونو وروسته یې یرغل وکړ او د دوو لسیزو یوه پروژه یې تر لاس لاندې ونیوله، چې په ۲۰۲۱ کال د اګسټ ۳۱ نیټه یې افغانستان د دوحي تړون په اساس پریښوده.

5.      امریکا د نړۍ د ډیرو طبیعي عجایبو کور دی. په حقیقت کې، د ملګرو ملتونو سازمان (یونیسکو) په امریکا کې ډیری ځایونه پیژندلي دي. د یونیسکو په وینا، دا طبیعي ځایونه د ځانګړي کلتوري یا فزیکي اهمیت لپاره ډير ارزښت لری.

6.      د میسوري سیند په شمالي امریکا کې ترټولو اوږد سیند دی. سیند د مونټانا څخه راوتلی چې د راکي غرونو په پای کې موقعیت لري او شاوخوا 2,341 میل (3,767 کیلومتره) فاصله لري، مخکې لدې چې د سینټ لویس ، میسوري شمال ته د مسیسیپي سیند ته تیر شي. د میسوري سیند او مسیسیپي سیند په نړۍ کې د څلورم ترټولو اوږد سیندې سیسټم رامینځته کوي.

7.      متحده ایالاتو له 1871 راهیسې د نړۍ ترټولو لوی اقتصاد په توګه خپل دریځ ساتلی دی. اقتصاد یې دومره لوی دی چې امریکا اکثرا د اقتصادي زبر ځواک په توګه پیژندل کیږي او دا د دې حقیقت له امله دی چې د نړیوال اقتصاد نږدې څلورمه برخه جوړوي.

8.      د امریکا لومړی بیرغ یوازې 13 پټې او همدارنګه 13 ستوري ښودل شوي چې په یوه دایره کې تنظیم شوي. ستوري او پټې د 13 استعمارونو استازیتوب کوي چې له لوی بریتانیا څخه یې خپلواکي اعلان کړه. په داسې حال کې چې د امریکا د لومړي بیرغ اصليت معلوم نه دی، ځینې په دې باور دي چې دا د نیو جرسي د کانګرس غړي، فرانسیس هاپکنسن لخوا ډیزاین شوی، او د فلاډیلفیا د سیمیسټریس، بیټسي راس لخوا ګنډل شوی.د متحده ایالاتو د تاسیس راهیسې، د امریکا بیرغ 27 نسخې شتون لري. هر نوی بیرغ د نویو دولتونو اضافه استازیتوب کوي. نن ورځ، د امریکا بیرغ 50 ستوري ښکاره کوي چې د 50 هیوادونو استازیتوب کوي چې متحده ایالات جوړوي.

9.      پداسې حال کې چې انګلیسي په عموم کې په متحده ایالاتو کې ویل کیږي، په فدرالي کچه هیڅ قانون شتون نلري چې انګلیسي رسمي ژبه وي. په هرصورت، دا چې هیڅ قانون شتون نلري چې انګلیسي دې رسمې ژبه وي، اما په 31 ایالتونو کې انګلیسي رسمي ژبه اعلان شوي ده. 

10.  د آزادۍ مجسمه، چې په رسمي توګه د "نړۍ د آزادۍ روښانه کول" په نوم پیژندل کیږي، د فرانسې لخوا ډالۍ وه. دا ډالۍ د فرانکو - امریکا د 100 کلنې ملګرتیا د لمانځلو لپاره استول شوې وو. دا مجسمه د فریډریک اګسټ بارتولدي لخوا جوړه شوې وه پداسې حال کې چې ډیزاین یې د فرانسوي انجینر ګوستاف ایفل لخوا ډیزاین شوی و چې د ایفل برج یې هم ډیزاین کړی و. د ازادۍ مجسمه په نیویارک کې د لیبرټي ټاپو کې موقعیت لري. مشعل د روښانتیا سمبول دی او موږ ته د آزادۍ لاره روښانه کوي.