ایا کله مو د سایبر(Cyber) کليمه اورېدلې ده؟
214
Faridon Delsoz Niazai
2023-12-18 08:48:54
ایا کله مو د سایبر(Cyber) کليمه اورېدلې ده؟
د "سایبر" اصطلاح عموماً د کمپیوټر، معلوماتي ټکنالوجۍ، او انټرنیټ پورې اړوند مفاهیمو د تشریح کولو لپاره د مختاړي (پیشوند) په توګه کارول کېږي.
یا په بل عبارت سایبر یعنې کمپیوټر، کمپیوټري شبکه او انټرنیټ.
لکه:
Cyber crime(سایبري جرم)
Cyber fraud(سایبري دوکه)
Cyber security(سایبري امنیت)
Cyberspace (سایبري چاپیریال)
Cyber hygiene(سایبري حفظ الصحه)
(1) Cyber crime(سایبري جرم):
هغه جرمي فعالیتونو ته ویل کېږي، چې د کمپیوټري وسایلو په کارولو سره یا د انټرنيټ له لارې ترسره کېږي.
لکه:
Hacking(هکنګ)
Fraud(دوکه او درغلي)
identity theft(د هویت غلا)
(2) Cyber fraud(سایبري دوکه):
هغه درواغجنو عملونو ته ویل کېږي، چې انلاين ترسره کېږي؛ ترڅو افراد او سازمانونه دمالي ګټې د ترلاسه کولو په موخه وغولوي.
لکه: جعلي ویب پاڼې، د پانګه اچونې جعلي طرحې...
(3) Cyber security(سایبري امنیت):
د کمپیوټرونو، شبکو او ډیټا د غیر مجاز(غیر قانوني) لاسرسي، بریدونو او زیانونو څخه ساتلو ته سایبري امنیت وایي.
(4) Cyberspace or Cyber world
(سایبري چاپیریال یا سايبري نړۍ):
د "سایبر سپیس" اصطلاح د مجازی چاپیریال د تشریح کولو لپاره کارول کېږي یعنې سایبر سپیس هغه مجازي فضاء ته ویل کېږي، چی د ډیجیټل ټیکنالوژیو په واسطه د اړیکو، تعاملاتو او د معلوماتو لېږد-رالېږد لپاره استعمالېږي.
(5) Cyber hygiene(سایبري حفظ الصحه):
د انلاين چاپیریال د خوندي ساتلو لپاره د ښه عادتونو او اقداماتو تمرین کولو ته ویل کېږي. لکه:
د قوي پاسورډ کارول.
سافټویر اپډیټ ساتل .
لینکونو او ضمیمیو(attachment)سره په احتیاط کار کول.
د لاندېنيو اصطلاحاتو معنا تاسو په خپله پېدا کړئ:
Cyber war
Cyber attack
Cyber threat
Cyber warfare
Cyber defense
Cyber intelligence
Cyber incident
Cyber risk
cyber espionage
Cyber law
Cyber ethics
Cyber awareness
Cyber vulnerability
محمد ابراهیم جرئت
