لیکنه ـ ریاض مقامزی
تاسو په خپل ژوند کې څو واقعي ملګري لرئ!؟ له څو تنو سره پېژنئ او د حال پوښتنه یې کوئ؟ ۳ زره تنه؟ ۱۲۰۰ تنه؟ ۵۰ تنه؟ که تاسو هم ددې ارقامو په منځ کې یئ، په غلطه لاره مزل کوئ. په دومره لوړ شمېر واقعي ملګري درلودل ډېر کم امکان لري. تاسو په ډېر معمولي حرکت هم له دوی بېلېدلای شئ.
زموږ موخه دا ده، که تاسو په دومره لوړ شمېر ملګري لرئ نو حتمن د ملګرو په انتخاب کې دقیق نه وئ او یا هم د ملګري او پېژندګلو په توپیر نه پوهېږئ. موږ له ډېرو خلکو سره پېژنو، مګر ډېری هغه کسان چې موږ یې پېژنو زموږ ملګري نه وي، بلکې پېژندګلو وي.
حقیقي ژوند دومره آسانه نه دی؛ د ملګرو مدیریت او پالنه هم داسې عادي کار مه ګنئ. ددې لپاره چې متضرر نه شئ او خوشحاله ژوند ولرئ نو د ملګرو په انتخاب کې باید پوره غور وکړئ.
په دې لیکنه کې به پر همدې موضوع پوه شئ، چې له کومو خلکو سره باید ملګرتيا و نه شي.
۱ ـ رقابت کوونکي
د ژوند شېبې له رقابتونو او هڅو پرته هېڅ وي. یعنې ټول وګړي هڅه کوي، چې له یو بل څخه مخکې شي. دا غوره خبره ده، خو تر هغه وخته، چې د بل لوري د زیان اراده په کې موجوده نه وي.
زموږ موخه دا نه ده، چې تاسو دې له نورو سره رقابت مه کوئ، بلکې رقابت مو باید خپل حد ولري او هغه کس چې تاسو سره رقابت لری هم باید په یوه حد کې و اوسي.
له هغه کس سره ملګرتيا، چې تل غواړي له تاسو مخکې اوسي او په یو ناسالم رقابت کې قرار لرئ هېڅکله ستاسو په خیر نه ده. داسې خلک له تاسو سر د کومک په نسبت له تاسو څخه د امتیاز اخيستلو په فکر کې ډېر وي. نو پر همدې اساس دا اړيکه ستاسو په زیان ده.
۲ ـ بدبین او منفي فکره وګړي
هغوی چې تل د ګيلاس تشې برخې ته پام کوي، انرژي او وړتيا مو ختموي. دوی تل په ناهيلو الفاظو او جملو سره ستاسو هيلې او اميدونه هم وژني. په دې توګه تاسو له اروايي فشار سره مخ کېږئ. نو هڅه وکړئ، چې له داسې خلکو لرې اوسئ او د ملګرتیا لاس مه ورکوئ.
۳ ـ هغوی چې پټ کارونه کوي
په هره اړيکه کې ځينې پټې چارې او هيلې موجودې وي، مګر کله چې دا کار له حده واوړي اړيکه ترينګلې کېږي او د دواړو لورو په خیر نه ده.
ممکن دا خبره تاسو ته سمه نه وي، واضح شوي، موږ یې درته وايو. که ملګرتيا رښتينې وي، نو ولې باید پټ کارونه ترسره شي؟ ملګری خو د همدې لپاره وي، چې په هر کار کې مشوره ورسره وشي. نو هغوی چې پټ ـ پټ کارونه کوي، تاسو ته صادق نه دي. خو د هغو کارونو د پټولو لپاره د اړيکې پرېکول، چې په تاسو پورې هېڅ اړه نه لري، ناسم کار دی.
خو که تاسو پورې اړوند کار له تاسو په پټه ترسره شو، وضاحت وغواړئ او ددې کار په تکرار سره باید له مقابل لوري سره اړیکې ختمې کړئ.
۴ ـ هغوی چې بدې کړنې ترسره کوي
که ملګري مو تل داسې کار ته هڅوي، چې بد وي او یا هم په عامه اصطلاح "هسې چټي" کارونه وي نو له داسې خلکو لرې وګرځئ.
په دې برخه کې ډېرې خبرې راتلای شي، لکه سیګرټ څکول، له مکتب او یا له پوهنتونه پټېدل، جنګ کول او یا هم ورته نورې کړنې چې ځان او یا نورو ته په کې زیان وي.
که تاسو ددې ډول خلکو ملګرتيا ته دوام ورکړئ، لرې نه ده چې تاسو هم د هغوی په څېر بې لاري او منفور شئ. له داسې ملګرو هر څومره ژر چې کولای شئ لاس واخلئ!
۵ ـ غیبت کوونکي
هغوی چې تاسو ته د نورو غیبت کوي د ملګرتيا وړ نه دي. په ډېر امکان سره داسې خلک ستاسو په غیاب کې په تاسو پسې هم خبرې کوي او د نورو پر وړاندې مو بې حیثیته کوي. نو ډېر پام کوئ، چې ددې ډول خلکو ملګرتيا ته زړه ښه نه کړئ.
۷ ـ ځان غوښتونکي
ځينې خلک بیا یوازې او یوازې د خپل ځان په هکله فکر کوي. دغه ډول خلک آن ستاسو حق هم خوړلای شي. که داسې خلک پېژنئ ځان ترې لرې وساتئ!
وروستۍ خبرې!
په وروستۍ برخه کې مو لومړنۍ توصیه درته کوو، تاسو باید نورو ته خير رسوونکي اوسئ. که پر ځان باور لرئ، چې له دې ډول خلکو سره د ملګرتيا په صورت کې د هغوی دغه بد عیبونه له منځه وړلای شئ، نو دا تر ټولو غوره کار دی.
یعنې هڅه وکړئ، لومړی ددې خلکو دغه بد عادتونه اصلاح کړئ او بیا ورسره ملګرتيا وپالئ. په دې توګه به تاسو خپلې ټولنې او وګړو ته خیر رسولی وي. همدارنګه د ټولنې په اصلاح کې به مو هم ونډه اخيسته ډېره غوره وي.
