To start downloading books

Please sign in or create an account.

د ډينګي ناروغي

د ډينګي ناروغي

ژباړه ـ ریاض مقامزی

نړۍ له بېلابېلو رواني، جنسي او جسمي ناروغيو ډکه ده. پخوا به آن ډېرو عادي ناروغيو هم خلک وژل، ځکه چې په طبابت کې د پام وړ پرمختګ نه و شوی؛ خو له نېکه مرغه اوسنی عصر د نورو برخو ترڅنګ په طب کې هم د پرمختګ او ودې زمانه بلل کېږي، چې ډېرې خطرناکې ناروغۍ پکې د درملنې او وقایې وړ ګرځي.

په هر حال؛ په دې ورځو کې د "ډینګي" په نوم د یوې ناروغۍ خپرېدا خلک خورا اندېښمن کړي دي؛ راځئ چې په اړه یې لا ډېر پوه شو.

 

ډینګي څه ډول ناروغي ده؟

دا یوه خپرېدونکي وايروسي ناروغي ده، چې په طبابت کې یې "Dengue fever" بولي. له نامه څخه یې معلومېږي، چې په یاده ناروغۍ کې له نورو دردونو سره ـ سره خطرناکه تبه هم مله وي. ډینګي اصلا د ایډیس ایجيپټي "Aedes aegypti" په نوم د یوې غوماشې (حشرې) لخوا خپرېږي. په دې معنا چې د یاد ماشي په مرسته له ناروغانو انسانانو څخه روغو ته دا ناروغي انتقالېږي.

که څه هم دا ناروغي د نړۍ په اکثرو هېوادونو کې تر سترګو کېږي؛ خو د افریقا او اسیا ګرمې سیمې یې اصلي ځايونه بلل کېږي. روغتياپالان پر دې باور دي، چې پر دې ناروغۍ د اخته کسانو "۸۰" سلنه (له هرو ۱۰ مریضانو څخه اتو تنو) درملنه په کور کې کېدای شي او پاتې نور اړ کېږي، چې روغتون ته مراجعه وکړي. البته دا اتیا سلنه هم هغه وخت سم وي، چې ناروغي یې ژر تشخیص شي.

علایم

د هرې ناروغۍ د پېژندنې لپاره ځانګړي نښې نښانې او علایم موجود وي د کومو په مرسته چې د ناروغۍ تشخیص کېدای شي. "ډینګي" ناروغي هم ځينې علایم لري، چې د ماشي تر چیچلو درې ورځې وروسته ـ تر دوو اونیو څرګندېږي. عمده نښې نښانې یې عبارت دي له: 

  • د بدن سخت درد
  • سخته تبه او لړزه
  • قی کول
  • اشتها کمېدل
  • د سترګو درد
  • پر بدن د سور رنګي بخار ختل 

 

ځان ساتنه

تر هر څه لومړی باید پوه اوسو، چې ددې ناروغۍ د درملنې لپاره ځانګړي درمل نشته؛ نو ځکه خو باید تر هر څه ډېر پر وقایې او ځان ساتنې تمرکز وکړو.

  • ددې ناروغۍ خپروونکي ماشي سهار مهال ډېر فعال وي؛ نو هڅه وکړئ په دې وخت کې له ماشو ځان وساتئ.
  • هغو سيمو ته له ورتګ ډډه وکړئ، چې ياد ماشي په کې پیدا کېږي او یا دا ناروغي په کې خپره وي.
  • ددې ماشو د ډېرښت میاشتې له "آګسټ" څخه تر "نومبر" پورې بلل کېږي. نو په دې دوران کې د ځان حفاظت ته ډېر پام وکړئ.
  • پشه خانې وکاروئ.
  • په کور کې د ماشو ضد درمل وپاشئ.

که له دې ټولو هڅو سره ـ سره بیا هم پر یادې ناروغۍ اخته شوئ؛ نو مه وارخطا کېږئ. دا ناروغي دومره وژونکې هم نه ده، چې تاسو دې خپله روحیه وبایلئ. د ناروغۍ پر مهال دا لارښوونې عملي کړئ.

  • ډېر استراحت وکړئ!
  • د دردونو د کمولو لپاره یوازې پرستامول ګولۍ وخورئ
  • ډېر مایعات وڅښئ
  • که ورو ـ ورو مو د ښه کېدا احساس درلود نو کور کې پاتې شئ؛ خو که برعکس ښه احساس مو نه درلود نو ډاکټر ته مراجعه وکړئ.
Related Articles

بارونه چی د پل د ډیزاین کی نیول کیږی

12  ‌ډوله بارونه چې د پل ساختمانونو لپاره په پام کې نیول کیږي . 12 Types of Loads Considered for Design of Bridge Structuresد پل ساختمانونو د ډیزاین لپاره بیلابیل بارونه په پام کې نیول کیږي .دا بارونه  او د هغو ترکیب د کارولو په وخت  په ټولو شرایطو کې د ساختمان خوندیتوب ټاکي .د ډيزاین بارونه باید په سم ډول وټاکل شي.په پل باندې بیلابیل واردیدونکي با...

اسلامی هجری قمری کال

نن د ۱۴۴۶ هجري قمري کال لومړۍ ورځ ده! د هجري قمري کال په اړه يو څو خبرې:د هجري قمري کال پیل مدینې منورې ته د رسول اللهﷺ د هجرت نه کیږي.د دې تاريخ  بنسټ له 622م کال څخه، عمر فاروق رضی الله عنه کيښود.د دې کال اعتماد د سپوږمۍ په حرکت باندې دی چې زیات شمير دیني احکام ورپورې تړلي دي، یو قمري کال 354 ورځې کیږي.د اسلامي تاریخ د یادولو شرعي حکم:فقهاء کرام...

حکایت: د کلیمو ځواک

ژباړه: شکېبا نادري حکایت: د کلیمو ځواک یوه ورځ څو چونګښې(بقې) له ځنګل څخه تېرېدلې، ناڅاپه دوې چونګښې په یوې کندې کې ولوېدلې، نورې چونګښې د کندې شاوخوا راټولې شوې، کله یې چې ولیدل کنده ډېره ژوره ده، نو په کنده کې لوېدلو چونګښو ته یې وویل بله لار نشته تاسو به ډېر ژر ومرئ. لوېدلې چونګښې د دوی د خبرو په کیسې کې نه شوې او خپله ټوله هڅه یې وکړه چې له...

Recommended Articles

د حافظې د پیاوړتیا څو لارې

هغه حقیقت چې د عمر په زیاتېدو سره حافظه له منځه ځي، دلیل نه شي کېدای چې ونه شو کولی د له منځه تللو طریقه یې ډېره سسته کړو. څېړنو ښودلې ده چې موږ کولی شو د امکان تر حده حافظه وساتو، اجازه راکړئ دغه عملي لارې وسپړو.  د حافظې د قوي کېدلو څو لارې  ژور فکر وکړئ چې فعاله حافظه مو بهتره شي: فعاله حافظه تقریباً ستاسو د مغز د یادښت کتابچه ده، چېرته چې نوي...

کوم ډول خلک بايد کېله ونه خوري

که څه هم کېله ځيني ګڼې ګټي لري خو دغه ميوه ځينې عورايض او تاووانونه هم لري.چې په لاندي ډور ورته اشاره کوو. دغه خوږ ميوه د خپل ځانګړي خوند، او نرموالي له امله په ټوله نړۍ کې مشهوره ده. ګېله کوم ډول زيانونه لري. ۱: د وزن زياتوالی دـ ځينو نورو خوړو په څير کېله هم پريمانه کالوري لري چې د وزن د زياتوالي لامل کيږي په هره متوسطه کېله کې ۱۰۵ ګرامه کالو...

کوټه سنګي ته ولې کوټه سنګي وايي؟

ځینې کسان په دې اند دي چې د کوټه سنګي نوم اصلا د هغې ډبرېنې کوټې څخه اخیستل شوی دی چې یو وخت په میرویس میدان کې جوړه شوې وه.ویل کیږي کله چې د دغه ځای د سړکونو کرښې وکښل شوې د سړکونو د تقاطع په نقطه کې یعنې په څلور لارې کې د ساتونکي لپاره د ډبرو یوه خونه جوړه شوه له همدې امله دا سیمه په کوټه سنګي یا د ډبرو د کوټې په نوم ونومول شوه.خو اصلا د دې  سیمې...