د اماني دورې علمي او فرهنګي لاسته راوړنې

ليکوال ـ علم ګل سحر

غازي امان الله خان د افغانستان د پرمختګ لپاره تر ټولو زیاته معارف ته ډیره پاملرنه کوله ډیر وخت به یې پخپله په ښوونځیو او د سواد د زده کړې په کورسونو کې تدریس کاوه

د غازي امان الله خان د وخت  د اساسي قانون د ۶۸ مې مادې له مخې د ښوونې او روزنې زده کړه تر ابتدايي درجې پورې اجباري وه. دده د پاچاهۍ په وخت کې په لاندې ډول لیسې او رشدیې جوړې شوې.

۱- حبیبیه لیسه ۲- امان افغان لیسه ۳- اماني لیسه ۴- غازي رشیدیه ښوونځی ۵- استقلال رشیدیه ښوونځی ۶- تلګراف ۷- رسامي ۸- نجاري ۹- معماري ۱۰- السنة ۱۱- کرنه ۱۲- د مستوراتو رشیدیه ۱۳- د جلال آباد رشیدیه ۱۴- د کندهار د کرنې رشیدیه ۱۵- د هرات رشیدیه ۱۶- د هرات دارالمعلمین ۱۷- د مزارشریف رشیدیه ۱۸- د قطغن رشیدیه ۱۹- دارالقضاة الامانیه ۲۰- د پولیسو ښوونځی ۲۱- موزیک ۲۲- غالۍ اوبدل ۲۳- ارکتک ۲۴ دنجونو تدبیر منزل ۲۵- د مستوراتو طبي ښوونځی له دې پرته په ټولو ولایاتو کې له ۳۲۲ څخه زیات ابتدائيه ښوونځي تأسیس شول په دې ځای کې د تحول ټکی دادی چې امان الله خان په ۱۹۲۲م کال کې په خپل ښوونیز نظام کې ښځو ته هم د لومړي ځل لپاره ونډه ورکړه تر ۱۹۲۷ پورې د ټولو زده کوونکو شمیر یوپنځوس زرو تنو ته ورسید. له نظامي ښوونځي پرته په لیسو رشديې او مسلکي ښوونځیو کې د شاګردانو شمیر درې زرو تنو ته ورسید. 

په همدې مهال (۶۵۰) تنه ښوونکي په لومړنیو ښوونځیو کې او (۱۰۰) تنه په ثانوي او منځنیو ښوونځیو کې د ځوان نسل په پوهنه بوخت وه. همدارنګه د افغانستنان دولت له ۱۹۲۲م کاله څخه تر۱۹۲۷م کال پورې ۱۳۳ ډوله کتابونه چې شمیر يې ۶۹۳۵۷۵ جلدونو ته رسیده د پوهنې وزارت لخوا چاپ شول او په همدې وخت کې د معارف مطبعې په نامه هم یو چاپځای تآسیس شو. د پوهنې وزارت مسؤلینو دپوهنې د پرمختګ او د ځوان نسل د سالمې روزنې او پالنې لپاره هڅې کولې چې ښوونه او روزنه د نظري زد ه کړې پرته په عملي توګه هم زده کوونکو ته د زد ه کړې زمینه برابره کړي.

امان الله خان په فرهنګي برخه کې هم یو لړ اصلاحات راوستل چې د سراج الاخبار پر ځای يې د امان افغان اخبار لومړۍ ګڼه د ۱۹۱۹م کال د اپریل په ۱۲ نیټه د عبدالهادي داوي په مدیریت خپره شوه دا د فرهنګ او عصري مطبوعه یوه هنداره وه، چې د ځوان افغان پاچا ددولت غوښتنې او کړنې يې منعکس کولې ددغې اخبار خپرونو په خلکو کې د معارف غوښتنې یوه داسې ولوله راپاڅوله چې خلکو داوطلبانه اعانه دولت ته ورکوله اود ښوونځي تأسیس او معارف يې په خپله پر غاړه واخیسته ، بالاخره د فرهنګ په برخه کې معارف دومره پراختیا وموندله، چې د پکتیا او خوست خلکو چې ډیر غریب وه بیا يې هم ۷۰۰۰۰۰ افغانۍ اعانه دولت ته ورکړه چې ښوونځي ورته تأسیس کړي او په همدغه وخت کې ګردیز، خوست ، زرمت او څمکنیو کې څلور ښوونځي جوړ او زده کوونکو په زده کړه پیل وکړ. په نورو ولایتونو کې هم له معارف سره مینه په څپو کې وه او په کندهار، او کابل کې هندوانو هم ښوونځي جوړ کړل او په وروستیو کې دمستوراتو ښوونځي هم تأسیس شول او خارج ته د لوړو زده کړو تحصیل لپاره هلکان او انجونې ولیږل شوې .

د کندهار، غزني ، کابل او جلال آباد ، د پوهنې په ټولنه کې د افغانستان د هندوانو یو ټاکل شوي استازي ته ځای ورکړل شو، چې په اداري چارو کې د برخې څښتنان شول او دهندوانو په ملکي او پوځي ښوونځیو کې ومنل شول او نور د توکم، ژبې، مذهب، نژاد پالنې او توپیر پالنې ته ځای نه وو.

په ۱۹۱۹ م کال کې د خپلواکۍ وروسته د امان الله خان په وخت کې یوه جرګه په جلال آباد ښار کې دائره شوه چې په نوموړی جرګه کې په مختلفو موضوعاتو باندې بحث او مذاکرات وشولو چې یو له هغې موضوعاتو څخه چې د بحث لاندې نیول شوی وو هغه د معارف په تشکیلاتو کې پراختیا راوستل وه . 

د افغانستان خپلواک دولت د ښوونې او روزنې د پیاوړتیا لپاره هڅې کولې، ترڅو د هیواد په لرې پرتو سیمو کې د پوهنې انګازې دافغان ولس غوږونو ته ورسوي. او هم يې دولس د پرګنو څخه دهر راز مادي او معنوي مرستو او همکاریو هیله کوله نو ځکه افغان ولس د توپیر پرته د سړي سر تقریباً یوه نیمه روپۍ د بسپنې په توګه په خپلو ځانونو ومنله، ترڅو دهیواد فرهنګي بهیر د افغان ولس په مادي اومعنوي مرستو نور هم پیاوړی کړي .

د افغانستان د خپلواکۍ اعلان وروسته دهیواد د ځوان منور او معارف پالونکي واکمن د حکم له مخې د لویانو لپاره هم تعلیمي کورس پرانستل شو او اعلیحضرت شاه امان الله خان د لویانو د زده کړې په څو کورسونو کې د ښوونکي په توګه دنده اجرا کوله ، او د ځینو نورو کورسونو د څارنې او پلټنې دنده يې په خپله خوښه اخستې وه، په همدې مهال پخوانی دارالمعلمین چې د امیر حبیب الله خان د واکمنۍ پر مهال تأسیس شوی و. د تحصیل درجه يې نهم ټولګي ته لوړه شوه، ترڅو د ښوونکو د عالي اکاډمیکې زده کړې د پیاوړتیا لپاره دهیواد د ځوان نسل له سالمه روزنه کې فعاله ونډه واخلي.

د امان الله خان د ځانګړي فرمان له مخې د کابل والي ته لارښوونه وشوه، چې د پوهنې دقانون له مخې دې دهیواد د ښوونکو د سوې د لوړولو لپاره دې علمي اکاډمیک کورس دهیواد په پلازمینه کابل کې پرانیزي او د ښوونکو د روزنې مرکز ته چې د امیر حبیب الله خان د واکمنۍ پرمهال جوړ شوی وو ورته دنده وسپارل شوه، چې یوه پراخه علمي اکاډمیک تعلیمي نصاب دې د ځوانو ښوونکو د روزنې لپاره ترتیب کړي. او هم دې د ښوونکو د روزنې په مرکز کې د پخواني پرنسیپ له مخې دې انګریزي ژبې ته په تعلیمي نصاب کې ځای ورکړل شي. 

همدارنګه دهیواد د خپلواکۍ د اعلان سره سم ، د نورو اصلاحي پروګرامونو په لړ کې د ښوونې او روزنې سیستم ته دنړۍ د پرمختللو هیوادو غوندې جدي پاملرنه وشوه او دهیواد په مرکز او ولایتونو کې د ځوان نسل او تنکیو ماشومانو سالمې روزنې ته هر اړخیزه پاملرنه وشوه ، ترڅو دهمدې هڅو په لړ کې افغان ولس د نړۍ د پرمختللو هیوادونو په قطار کې ودریږي چې زمونږ د ګران هیواد راتلونکي نسلونه د نړۍ د پرمختللو هیوادونو غوندې په عصري ښوونه او روزنه سمبال شي او د افغان ولس پرته د نړۍ مظلومو ولسونو ته هم دخد مت مصدر وګرځي.

دهیواد د خپلواکۍ څخه وروسته زمونږ ګڼ شمیر هیوادوالو د افغان دولت د هیلو په نظر کې نیولو سره د ځوان نسل ښوونې او روزنې ته پاملرنه کوله ، او د هیواد تنکیو ماشومانو ته د افغان ولس پراخو پرګنو د زده کړې زمینه برابروله ، چې په دې لړ کې يې د هیڅ ډول مادي او معنوي مرستو څخه ډډه ونکړه او د هیواد په لریو پرتو سیمو کې يې په خپله خوښه لومړنی ښوونځي تأسیس او خپلو تنکیو ماشومانو ته يې د ښوونې او روزنې زمینه برابره کړه.

د امان الله خان په وخت کې د ښوونې او رزونې په برخه کې استازیو سپارښتنه وکړه چې داسلامي پوهنو د لوستنې لپاره دې عربي پوهنځی تأسیس کړای شي، په هر حال ځینو وکیلانو ددې زمانې ښوونې او روزنې ته په تیره بیا دنجونو په باره کې د انتقاد ګوته ونیوله، دې استازیو اکثریت رایه ورکړه چې د جرمني او فرانسوي ژبو ښوونځي د ې نه تړل کیږي ځکه چې په قرآن کې د پردیو ژبو زده کړه نه ده منع شوې خو ښځینه مکتبونه دې وتړل شي .

د امان الله خان د حکم له مخې په هیواد کې د پوهنې د پرمختګ لپاره د لومړي ځل لپاره په ۱۹۲۸م کال کې په رسمي توګه یو کالج پرانستل شو چې د څلورو ثانوي ښوونځیو د غوره زده کوونکو لپاره يې د لوړو زده کړو زمینه برابره کړې وه خو نوموړي لومړنۍ تحصیلي مؤسسې زیات وخت دوام ونه کړ.

په همدې مهال د هیواد د پوهانو څخه یوه علمي او فرهنګي ټولنه د انجمن معارف په نوم جوړه شوه ترڅو د هیواد علمي او فرهنګي شخصیتونه د پوهنې وزارت ته د پوهنې او روزنې په اړه ګټورې مشورې ورکړې، او هم د پوهنې پروګرامونو د وړاندې کولو لپاره د تالیف او ترجمې ریاست د پوهنې وزارت په تشکیل کې شامل شو، ترڅو د هیواد پوهنې او د ځوان نسل د پالنې او روزنې لپاره ګټور مطالب او علمي کتابونه تالیف او ترجمه کړي او هم يې د تدریس د پرمختګ لپاره د تدریسي موضوع سره سم درسي موادو د برابرولو پر لور ګړندۍ هڅې پیل کړې وې.

د اعلیحضرت امان الله خان د نورو فرهنګي هڅو په لړ کې د لومړي ځل لپاره د پښتو ژبې ادبي انجمن پرانستل شو او د کوچنیو ماشومانو د سالمې روزنې په اړه يې کوټلي ګامونه واخستل د پوهنې وزارت د لارښوونې له مخې د کوچنیانو د ښوونځیو ښوونکي مکلف وګڼل شول، چې د کوچي کورنیو د موسمي تګ راتګ پرمهال د هغوی سره په دوامداره توګه وګړځي او د هغوی د ماشومانو په پالنه کې فعاله ونډه واخلي ترڅو دا ځوریدلی ولس هم د نورو هیوادوالو غوندې په راتلونکې کې د ښوونې او روزنې د ښیګڼوڅخه ګټه واخلي.

په ۱۹۲۱م کال د افغانستان او فرانسې هیواد د ګډې پریکړې له مخې د هیواد ګڼ شمیر ځوانان يې د لوړو زده کړو د بشپړولو لپاره هغه هیواد ته ولیږل تر څو په راتلونکې کې دهیواد سیاسي، فرهنګي او اداري ستونزې د همدې مهال تحصیل یافته ځوانانو د علمي او فرهنګي هڅو او تجروبو له مخې هوارې کړي او افغان ولس د پرمختللو هیوادو پر لور وهڅوي.

د افغانستان تنکیو ځوانانو ته په پاریس کې د زده کړې زمینه برابره شوه چې په دې ډله کې د امان الله خان زوی هدایت الله په ګډون ۴۴ تنه د افغان دولت د لوړ رتبه مامورینو زامن د لوړو زده کړو لپاره پاریس ته ولیږل شو دې زده کوونکو ته د فرانسې د پوهنې وزارت له خوا د ژوند د نورو اسانتیاو پرته د فرانسوي ژبې ژباړونکي هم ټاکل شوي و. همدارنګه ددې فرهنګي پړاو په لړ کې په ۱۹۲۲م کال کې ۳۴ تنه نور افغان زده کوونکي د لوړو زده کړو د بشپړولو لپاره د جرمني هیواد ته ولیږل شو او نور پاتې زده کوونکي يې فارس، ترکیه ، سویزرلینډ او انګلستان هیوادونو ته د لوړو زده کړو لپاره ولیږل شول. 

دامان الله خان په وخت کې له بهر نړۍ سره فرهنګي روابط پیل شول چې د هغه په اساس څوسوه افغاني شاګردان د زده کړو لپاره شوروي اتحاد، جرمني، فرانسې، ایټالیې او ترکیې ته ولیږل شول له دې څخه یو کال وروسته افغاني انجونې شاګردانې دلوړو زده کړو د پاره ترکیې ته ولیږل شوې اوهم په نظر کې وو چې یوه ډله افغاني عسکري شاګردان د نظامي زده کړو په غرض انګلستان ته ولیږل شي، او په هغه وخت کې زده کوونکي په ارامه فضا کې په خپلو زده کړو لګیا وو. د ښوونې او روزنې بودجه له حربي او دربار وزارتونو وروسته په دریمه درجه کې وګڼل شوه.

کاکا سید احمد خان چې د امیر عبدالرحمن خان او امیر حبیب الله خان په وخت کې د روشنفکرۍ په تور بندي شوی وو د امان الله خان په وخت کې له قیده ازاد شو او د ښځو د ښوونځي (مستوراتو) ښوونکی مقرر شو نو ده د خپلو آثارو په ترڅ کې د ښوونې او روزنې د اسانتیا په غرض د لویانو لپاره یو کتاب ( متن ابتدائیه امانیه ) په نامه خپور کړو چې لویان يې په ۴۰ ورځو کې باسواده کول بیا په ۱۹۲۷م کال کې امان الله خان ځینې علماء دې ته وګمارل چې داسې کتابونه تألیف کړي چې بې سوادان له ۴۰ ورځو څخه په کم وخت کې باسواده کړي چې دې پوهانو یوه طریقه ایجاد کړه چې د(صوت غازي یا اصول غازي) په نوم یادیده ددفتري او اداري اصولو زده کولو په غرض په اماني دور کې د اصول دفتري مکتب پرانیستل شو. همدارنګه په کندهار کې تجارتي مکتب او هم انجمن د پلټنې په غرض جوړ شو.

همدارنګه د افغانستان دولت د خپلو علمي او فرهنګي هڅو په بهیر کې اعلان وکړ، چې د کابل ښار د روشنفکرانو د علمي او ذهني په منظور د کابل په اړونده سیمو کې دې کتابتونونه پرانیزي، چې په همدې لړ کې د کابل ګڼ شمیر ښاریانو د دولت د پریکړی هرکلی وکړ او د کابل ګڼ ښاریانو شل کسیزه ډله جوړه کړه، چې دې ډلې د خپلو شخصي کتابتونو څخه د کابل ملي کتابتون جوړ کړو. په همدې مهال د نائب السلطنة غني کتابتون چې قیمتي قلمي نسخې په کې خوندي ساتل شوي وې د امان الله خان د ځانګړي حکم له مخې د کابل نوي تاسیس شوي ملي کتابتون ته وسپارل شو. او د هغه مهال لومړنۍ ملي کتابخانه دنائب السلطنه نصرالله خان شخصي ماڼۍ کې په رسمي توګه پرانستل شوه.

د اماني دورې دیني ښوونې او روزنې رسمي مرکزونه 

دغه رسمي مرکزونه په واقعیت کې هماغه دیني مدرسې او دارالحفاظونه دي، چې په بیلابیلو ولایتونو کې د خلکو په مالي مرستو جوړ شوي وو او بیا وروسته يې د وخت حکومتونو مالي لګښتونه په غاړه اخیستي او په داسې نصابونو کې يې توپیر هم راغلي دي. د دیني زده کړو سربیره يې ځینې عصري علوم او ژبې (پښتو، فارسي،انګلیسي) هم پکې شاملې کړي دي او په تدریسي سیستم کې يې هم دپام وړ بدلون راغلی دی دا مرکزونه د پوهنې وزارت په چوکاټ کې د ثانوي تدریساتو په ریاست پورې مربوط وو.

د اماني دورې دیني ښوونې او روزنې غیررسمي مرکزونه 

د دیني زده کړو غیر رسمي مرکزونه زمونږ په هیواد کې لرغونی تاریخ او ژورې ریښې لري. دا مرکزونه اکثراً مسجدونه، درسي حلقې او مدرسې دي، چې له پخوا زمانو راهیسې په عنعنوي بڼه واړه ماشومان په کې دینې زده کړه ترسره کوي او کله چې لویان شي، درسي حلقې يې توپیر مومي. مدرسو ته مخه کړي او هلته له لویو عالمانو څخه غټ غټ کتابونه لولي او بالاخره یا خو لویو ښارونو ته د لوړو زده کړو لپاره مخه کړي او یا خو له ملک نه د باندې کلونه کلونه دعلم د حاصلولو په خاطر سفرونه کوي ددغو وړو مدرسو لګښتونه اکثراً د خلکو له خوا ترسره کیږي او کله چې نژدې سیمو کې لویو مدرسو ته مخه وکړي او هلته د څه مودې تر تیریدو وروسته ټاکلی نصاب په ټاکلي موده کې ترسره کړي. د مولوي توب لنګۍ ورته وتړي، چې هغو مراسمو ته دستاربندي وايې چې د مولوي علمي مقام ترلاسه کړي داسې مدرسې چې مالي لګښتونه يې دسیمې دخلکو په غاړه وي زمونږ په هیواد کې ډیر زیات دي او په هره سیمه کې چې لویه قریه ولري او یاد څوکلیو او بانډو په شریکه توګه یو ټاکلی ځای حتماً لري چې هلته یا خو ابتدايي درسونه لولي او یا د قرآن عظیم الشان حفظ ترسره کوي.

د امان الله خان په وخت کې د ښځو فرهنګي ونډه 

د هیواد د خپلواکۍ د اعلان څخه وروسته اعلیحضرت امان الله خان د نارینو پرته د ښځو سالمې روزنې او پالنې ته هم هر اړخیزه پاملرنه وکړه. د لومړي ځل لپاره يې د نارینو او ښځو حقوق د بشري کرامت د خوندي ساتلو د جنسي توپیر پرته يې د افغان میرمنو ته ټولنیز حقوق برابر اعلان کړل. او هم يې ښځو ته د خپلو حقوقو د اعادې لپاره وخت په وخت معلوماتي غونډې جوړولې، ترڅو د دولت د اهدافو د بشپړولو پر لور کوټلي ګامونه واخستل شي. او افغاني ټولنه د جنسي توپیر پرته د اروپايي هیوادو د فرهنګي هڅو د سیالۍ وړ وګرځي.

په ۱۹۱۹م کال کې دهیواد د ترقۍ غوښتونکي واکمن په لارښوونه د خلکو لپاره د پوهنې او پالنې زمینه برابره شوه. چې د همدې پریکړې په رڼا کې ملکه ثریا په ۱۹۲۰م کال د کابل د میرمنو په یوه غونډه کې د خبرو پر مهال وویل: ایا تاسې د اروپا له ښځو څخه هم ډیرې نازکې یاست! هغوی په فابریکو، ورکشاپونو او داشونو کې کار کوي او هیڅکله يې د ګرمۍ ، یخنۍ او یا د دروند کار کولو څخه شکایت نه دې کړی .

د ملکه ثریا د خبرو په پای کې پنځوس تنه میرمنې د پوهې په ډګر کې خدمت کولو ته چمتو شوې، چې د ښځو او جنکو په پوهنه او روزنه کې فعاله ونډه واخلي او دجنکو د ښوونځي د پرانستلو په لور يې کوټلي ګامونه واخستل چې د همدې روشنفکرو میرمنو هڅو په ملاتړ يې په همدې کال ۱۹۲۰م کې يې د ښځو او جنکو د لومړني ښوونځي لپاره ځانګړی ځای وټاکل شو. د جنکو لومړني ښوونځي د افغانستان په تاریخ کې د لومړي ځل لپاره په رسمي توګه په ۹ د جنورۍ ۱۹۲۱م کال د مستوراتو په نوم پرانستل شو او کوچنیو جنکو لپاره يې د زده کړې زمینه برابره کړه .

د مستوراتو دغه ښوونځی په کابل کې د ملکې ثریا، اسما رسمیه، او اعلیحضرت امان الله خان د خویندو( سایره سلطان، صفیه سلطان، راضیه سلطان او رضایي خور صفورا) په مرسته پرانستل شوی دی په همدې مهال کې به امان الله خان تل ویل «چې زه پاچا یم خو د پوهنې وزیره زمان میرمن او ستاسې ټولو واکمنه ده ». د کابل د ښځو په یوه غونډه کې ملکه ثریا وویل:«چې تاسې ښځې د افغان ولس نیمايي تشکیلوی، خو خپل حقوق د نارینو له خوا نه درکول کیږي او تل ستاسې حقوق هغوی د پښو لاندې کوي کله چې مونږ د ناروغۍ ، بیوزلۍ او زده کړې په هکله غږیږو هغه مهال د ښځو ګڼه ګوڼه ډیره زیاته وي. لازمه ده چې تاسې هم د زده کړه وکړی او خپلو ځامنو او لوڼو ته د ښوونې او روزنې زمینه برابره کړی تر څو ټول هیوادوال په پرمختګ او آبادۍ کې فعاله ونډه واخلي .

همدارنګه د پوهنې وزارت اعلان وکړ چې په کابل کې د جنکو لپاره یو بل ښوونځی پرانستل کیږي او کورنۍ کولای شي چې په خپله خوښه د خپلو لوڼو نومونه ولیکي، له دې اعلان څخه څرګندیږي چې دمستوراتو ښوونځی د انجونو یوازینې ښوونځی نه وو بلکې دولت په نظر کې لرل چې د پیغلواو جنکو پوهنې او روزنې ته پراختیا او پیاوړتیا ورکړي. او په همدې مهال د چنداول په سیمه کې د یو بل ښوونځی د سه دکان په نوم پرانستل شو د نوموړي سرښوونکې رابعه جان او د ښوونځي منشي د نذیر خان لور وټاکل شوه .

په ۱۹۲۴م کال کې کله چې په خوست کې پاڅون سرپورته کړو د امان الله خان کورني اصلاحات چې دهغه په تخت دناستې نه وروسته پیل شوي وو، ښه په تیزۍ سره روان وو. داسې فکر کیدو چې داپاڅون دامان الله خان دټولنیزو اصلاحاتو ، په خصوصي ډول دانجونو د تعلیم او دښځو دآزادۍ خلاف دمحافظه کارو له خوا عکس العمل ؤ، عام وګړو په دې مفکورو غوږنه ګرولو. په دې معامله کې په بریتانیې باندې تهمت لګیدو چې د امان الله خان دغورځولولپاره يې قبایلو نه کاراخیستو.

د امان الله خان عسکرو هغه پاڅون چې کله به په زور کې ؤ په مشکله ځپلو. دخوست دپاڅون دماتې لمانځنې په لړ کې امان الله خان دکابل سیند په غاړه یو یادګار ودرولو او په هغې يې ولیکل منار علم وجهل دهغې منار انتساب د ناپوهې خلاف دپوهې په ګټې پورې شو . د امان الله خان اصلي هلې ځلې دبرتانیې یا روسيې خلاف نه وې بلکې دهغې ناپوهۍ خلاف وې چې دهغه په فکر دافغانستان دوروستو پاتې کیدلو اساسي علت وه، دراتلونکې وخت په فکر کې دناپوهۍ ختمول پکاروو،هغې یقین چې دسرو او سپینو مرمرو دهغې یادګار په شکل تمثیل شوی وه ، دیو مشال په څیر هغه ته په هغې لارې لارښوونه کوله چې هغه دې لپاره غوره کړې وه، چې خپل هیواد دنړۍ خپلواکو او خوشحالو ملتونو په څنګ کې ودروي.

د ښوونکي ورځې په مناسبت