To start downloading books

Please sign in or create an account.

د بودا مجسمه

د بودا مجسمه

لیکنه ـ ریاض مقامزی  

په دې وروستیو کې راپورونه ورکول کېږي، چې ت.البانو په باميانو کې د "بودا مجسمې" شاوخوا کيندنې پیل کړي دي. خو شاید تاسو ته پوښتنې پیدا شوې وي، چې دا مجسمه کله جوړه شوې؟ څومره لرغونې ده؟ او کوم تاريخي ارزښت لري؟ په دې لیکنه مو دا پوښتنې ځوابېدای شي.  

د بودا مجسمه

د بودايي مذهب د بنسټ ايښودونکي (بودا) مجسمې د اسیا لویې وچې په بېلابېلو برخو کې موندل شوي دي. دا پدې معنا ده، چې یو وخت دا آيين په آسیا کې خپل اوج ته رسېدلی و؛ خو په را وروسته زمانو کې نورو ادیانو یې ځای ونیوه. د افغانستان مرکزي زون پورې اړوند په بامیانو ولایت کې هم د بودا دوه مجسمې موجودې وي؛ خو له بده مرغه په "۲۰۰۱ز" کال کې د ت.البانو لخوا ویجاړې شوې. د یوې مجسمې لوړوالی "۳۶" او د بلې "۵۳" متره ښودل شوی. ددې مجسمو په اړه بېلابېل روایتونه موجود دي؛ مګر اکثریت لرغون پېژندونکي پر دې باور دي چې دا مجسمې د "۳۰۰" او "۴۰۰" میلادي کلونو ترمنځ جوړې شوې وې. کله چې افغانستان قوي مرکزي حکومت درلود او سوله پکې وه ګڼ شمېر سیلانیان به افغانستان ته راتلل او د نورو سیمو ترڅنګ به ددې لرغونو مجسمو لیدلو ته هم ورتلل؛ خو اوس د مجسمو یوازې قالبونه پاتې دي.  

ددې مجسمو ویجاړېدنه

د بامیانو دا مجسمې د تاريخ په اوږدو کې تل د ويجاړيو شاهدې وې. افغانستان ته د اسلام په راتګ سره هم ځينې برخې ويجاړې شوې وي؛ خو بیا یې هم خپل برم ساتلی و. په وروسته وختونو کې بارانونو هم تر یوه بريده تخریب رامنځته کاوه؛ خو په "۲۰۰۱ز" کال کې تالبانو د چاودېدونکو توکو په مرسته دا مجسمې په بشپړ ډول ورانې کړې. کله چې ت.البانو ددې مجسمو د ورانو تکل وکړ. ورته وویل شول چې بايد ویجاړ نه شي؛ خو ددې ډلې مشر م.م.عمر ټينګار وکړ چې دلته اسلامي نظام دی او ددې بوتانو ویجاړول حتمي دي. ورته وویل شول دلته خو د محمود غزنوي او احمدشاه ابدالي په څېر پیاوړو مسلمانانو هم واکمني کړې ده. هغوی ندي وران کړي تاسو یې هم مه روانوئ. خو هغه پخپل دریځ ټينګ ودرېد او مجسمې یې ويجاړې کړې. په دې توګه افغانستان یو لرغونی او مهم تاریخي اثر له لاسه ورکړ.

Related Articles

د سينوهه کتاب لنډیز!

نوم ؛ سينوهه( د فرعون ځانګړي طبيب يادښتونه )څپرکي ؛ شپيږ پنځوسم - صفحې ؛ ۸۹۴ /سينوهه يې ليکوال چې په پاپيروس يې ليکلی او ( ميکاولتاري ) يې بيا کتاب ته ترتیب کړی..!ژباړه ؛ ډاکټر محمد عيسی ستانکزید زیږدیز څخه تر بوډاتوبه...د کتاب معرفيت؛ محبت مخکښ په کتاب يې يوه لنډه ليکنه؛سينوهه کتاب چې له ميلاد څخه ۱۳۵۰ کاله مخکې ليکل شوی په دي کتاب کې؛ تاريخ ، سي...

هرچند دیرهنگام و مزرورانه - قسمت اول

هرچند دیرهنگام و مزرورانه (پیرامون کتاب «مداخلات فرامرزی و فاجعه ی سقوط جمهوری افغانستان») مصطفی عمرزی تحولات پی در پی و سریع که بیشتر محصولات رویداد شوم هفت ثور بودند، موقع ندادند تا به عوامل بحران که ناشی از تحولات پی در پی بودند، چنانی که در خور آنان بود(محاکمه و جزا) پرداخته شود.  از بخت بد، چون تمام جریانات منفی در زمینه ی اقتدار تاریخی و...

د "ابو علي سينا بلخي" ژوند او فن

ابو علي سينا بلخي د ختيز نابغه، ستر فېلسوف او تکړه عالم شېخ الريس ابو علي سينا بلخي د ګران هيواد افغانستان په ( خردميشن ) کې چې د بلخ له توابعو څخه و په    ۳۷۰ کال کې د عبدالله سينا په کور کې زيږېدلی دی. د ده پلار عبدالله سينا د سامانيانو په دربار کې د مالياتو مسول و. نوموړي د خپلو زامنو علي، حسين او محمود پالنې او روزنې ته ډېره پاملرنه درلوده. ل...

Recommended Articles

د وينا پر مهال د ويرې ختمولو 27 ګټورې لارې

هغوى چې په سټيج باندې عونډو، سيمنارونو، ټولګي او حتى د ملګرو سره په مخامخ خبرو پر مهال ويره احساسوي دوى عمومآ د Glossophobia په اروايي ناروغۍ اخته دي، چې د خبرو دغه ويره د مرګ له ويرې هم سخته ده چې ستاسو مسلکي او شخصي ژوند زيان رسولى شي. ددغې ويرې پر مهال ستاسو بدن ريږدي، لاسونه مو خولې کيږي، زړه ضربان مو زياتيږي، چې په تجارت او د ژوند په نورو اړخ...

که مو ویښتان تویږي دا درې خواړه وخورئ

مهمه نه ده چې ويښتان مو اوږده، لنډ، صاف یا ګالګووتي او یا په هر شکل چې وي خو د ویښتانو تویدل یو داسې افت دی چې په ټولو راتللی شي. یوازېنۍ د خلاصون لاره ترې همدا ده چې اندیښنه کمه او کار ډیر وکړو. د ویښتانو تویدلو تر ټولو ستر او عام لاملونه اندیښنه، په بدن کې د ویښتانو پورې اړوند ویټامینونو کمښت، هورمونيکي ستونزې، بې کیفیته شامپو او نورو تولیداتو ک...

د خپل مخ پوستکی څنګه ښکلی کړو

د خپل مخ پوستکی څنګه ښکلی کړو، چې د هرچا د خوښې وړ وګرځي؟پر پوستکي مختلف داغونه د مختلفو عواملو له امله پیدا کېدی شي لکه د لمر د وړانګو له امله، د ځینو درملو د استعمال له امله او یا کېدای شي د عمر په زیاتېدا سره هم ځینې نښې نښانې را څرګندې شي. په همدې اساس د هر عامل له وجې د پوستکي د داغونو درملنه هم په جدا ډول سره کېږي، چې باید توپیر یې وشي، لکه...