To start downloading books

Please sign in or create an account.

په ټولنیزو رسنیو کې د خوندیتوب تګلاره!

په ټولنیزو رسنیو کې د خوندیتوب تګلاره!

ليکنه ـ ریاض مقامزی  

موږ او تاسو ټول ځینې ټولنیزې رسنۍ لکه فیسبوک، وټس.اپ، انسټاګرام او نور کاروو؛ خو وخت ناوخت ددې خطر هم حس کوو، چې څوک مو شخصي انځورونو، ویډيوګانو، پیغامونو او نورو اړوندو موادو ته لاسرسی پیدا نه کړي. همدې ستونزې ته په کتو مو دا لیکنه چمتو کړې، ترڅو په عملي کولو سره یې د ډاډ او امنیت احساس ترلاسه کړئ. دا لارښوونې حتما په پام کې ونيسئ!  

لومړی| پر هر چا باور مه کوئ!

ځينې خلک ډېر خوشباوره وي او ګڼو ملګرو ته د خپل موبايل، فیسبوک او یا نورو ټولنیزو رسنیو د حساب واک ورکوي. پدې توګه ډېر خطر شته، چې ددې ډول خلکو له نېک باور څخه ناوړه استفاده وشي. که تاسو هم دا عادت لرئ، همدا اوس پر دې مسئلې غور وکړئ او خپل دا بد عادت پرېږدئ.  

دویم| د نورو په موبايل کې خپل حسابونه مه خلاصوئ!

تاسو به هم لیدلي وي، چې ځينې خلک  په ډېرې لېوالتیا سره د خپل فیسبوک او یا بل حساب د نورو په موبايل کې خلاصوي. دا کار ډېر نامناسب دی او ډېر خطر شته، چې ستاسو د حساب واک د نورو لاس ته ولوېږي. که ډېره عاجله اړتیا نه لرئ، نو د بل چا په موبايل/کمپيوټر کې خپل حسابونه مه پرانيزئ؛ خو که بیا هم مجبور وئ، د خپل ضرورت تر حل کولو وروسته پر Log out کېدو ځان ډاډه کړئ.  

درېيم| قوي کوډ وکاروئ!

د قوي پټ نوم (Password) درلودل له تاسو سره مرسته کوي، چې ستاسو حسابونه د هکرانو له شر څخه په امان وي. خو پوښتنه دا ده، چې قوي کوډ کوم کوډ ته ویل کېږي؟ پدې برخه کې مهمه ده، چې ستاسو پټ نوم د اعدادو (۱، ۲، ...)، تورو (A, B, C, d...) او سمبولونو (#,@ ...) یوه ټولګه وي.  

څلورم| یو ډول کوډ مه کاروئ!

ځينې خلک په بېلابېلو ټولنیزو رسنیو (فیسبوک، ټويټر، انسټاګرام او ...) کې یو ډول کوډ (Passowrd) کاروي. ددې کار پایله خطرناکه ده. مثلا که یو څوک ستاسو د یو حساب پټ نوم ترلاسه کړي؛ نو پدې معنا چې ستاسو ټول حسابونه د نوموړي کس لاس ته ولوېدل. همدارنګه دا هم مه هېروئ!

• د ناپېژاندو او شکمنو کسانو بلنې مه منئ.

• نامطلوب او نامعلوم لينکونه مه خلاصوئ.

• نامعلومو کسانو ته خپل مهم معلومات مه لېږئ.

Related Articles

د کرونا ضد درمل جوړ شول

 ليکنه ـ ریاض مقامزی  کرونا هغه ناروغي ده، چې په څه کم دوو کلونو کې، د نړۍ په لر او بر کې سلګونه زره انسانان ووژل. ددې وژونکې ناروغۍ د مړینې ارقام ځکه لوړ وو، چې د مخنیوي لپاره یې واکسین او معالجې ته یې درمل نه وو. همدارنګه ددې وایروس بدلېدونکې بڼه ددې سبب شوه، چې روغتیاپالان پرې ژر دقیقې و نه شي کړای، له همدې کبله ګڼ شمېر انسانانو خپل ژوند له لاس...

سویزرلینډ وپېژنئ!

ژباړه ـ ریاض مقامزی ددې هېواد رسمي نوم د سویس کنفیدارسیون (Confoederatio Helvetica) دی، چې په "۱۲۶۲ زېږديز" کال کې تاسیس شوی. پر دې سربېره ددې هېواد نوم په آلماني کې Schweiz، ايټالویي کې Svizzera او فرانسوي ژبه کې د Suisse په شکل لیکل کېږي. دغه هېواد په "۱۸۱۵م" کې آزادي ترلاسه کړې ده. پايتخت یې د "برن" ښار دی او پولي هېواد یې فرانک نومېږي. ددې هې...

د یوه صحـابي ځینې پوښتنې سـتر پیغمـبرﷺ داسي ځواب کـړې

  اې پيغمبره ﷺ! په کوم شي ګناه بښل کيږي؟ رسول الله ﷺ : په اوښکو، عاجزۍ او ناروغۍ سره.   زه غواړم چې ستر عالم شم، څه وکړم؟ رسول الله ﷺ : تقوی' غوره کړه، عالم انسان به شې.   غواړم چې شتمن شم، څه وکړم؟ رسول الله ﷺ : قناعت کوه، مالدار به شې.   غواړم چې یو نېک انسان اوسم؟ رسول الله ﷺ : خلکو ته ګټه رسوه.   غواړم چې عادل انسان شم؟ رسول الله...

Recommended Articles

د نارينه د جنسيت د هورمون د کمېدو سببونه

هورمونونه په بدن کې ورو ورو خو ژور او دومداره اغېز لرونکي کيمياوي مواد دي، هورمونونه ورو ورو تاثیر پيلوي خو دا تاثيرات یې بیا د ډېر وخت لپاره دوام کوي، هورمون د کاربون هيدرات او شکرو غوندې نه دي چې يو کس ته لس دقيقې غښتلې انرژي ورکړي لس دقيقې وروسته بيا بېرته خپل ټول تاثير له لاسه ورکړي، د هورمونونو تاثير د زيات وخت لپاره دوام کوي. د انسان په بدن...

ملا نصرالدین څوک و؟

ملا نصرالدين ته ترکان حواجه يا خواجه نصرالدين وايې، افغانان او اير انيان يې ملا نصر الدين (ملا نصرودين) بولي،عربان يې دجحا نصرالدين او افندي نصرالدين په نامه پيژني٠  ملا نصرالدين د يوه روايت پر بنسټ په اوومې هجري پېړۍ کې چې د١٢٠٩ زېږدېز/میلادي کال سر ه سمون خوري دسلجوقي واکمنۍ په زمانه کې دتر کيې دخورتو په ښار ګوټي کې دې نړۍ ته سترګې پرانيستلي دي...

له وخت څخه مخکي مو ويښتان ولي سپينږي درملنه يې څه ده؟

په تيرو وختونو کې به سيپن ويښتان د زړښت نښه بلل کيده خو اوس داسي نه ده بلکي د ډيرو پيغلو او ځوانانو ويښتان سپين دي. که تاسو هم له دې ستونزي څخه ځورپږي يعني د سر ويښتان مو مخکي له وخت څخه سيين شوي نو حتمن مو په بدن کې ځيني پيچلي بيلوژيکي ستونزي شته ، بايد درملنه يې وکړئ. اوس ډير وخت ليدل کيږي چې آن ۱۶ کلن تنکي ځوانانو هم د ويښتانو د سپيندو په لور ر...