To start downloading books

Please sign in or create an account.

imranghani 3 years ago 1,566
د عایشه دراني ژوند لیک

د عایشه دراني ژوند لیک

لیکنه: شکېبا نادري

د عایشه دراني ژوند لیک

افغانستان هغه هېواد دی چې په خپله غېږه کې یې ډېر پیاوړي او خوږ ژبي نارینه او ښځینه استعدادونو روزلي او پاللي دي، لکه عایشه دراني چې شعرونه یې د پاچاهانو او درباریانو د خوښې او هڅونې وړ و.

 موږ غواړو  په نننۍ لیکنه کې تاسو ته د عایشه دراني په اړه معلومات درکړو، که تاسو هم غواړئ د دغې نوم وتې شاعرې په اړه معلومات تر لاسه کړئ زموږ لیکنه تر پایله ولولئ!

 زېږېدنه او کورنۍ

عایشه دراني د پارسی ژبې یوه خوږ ژبې او پیاوړې شاعره وه، عایشه په ۱۱ هجري لمریز کال په کابل کې زېږېدلې ده، د تېمور شاه او هغه د زامنو د واکمنۍ پر مهال یې ژوند کړی دی، عایشه د یعقوب علي خان توبچي باشي لور وه پلار یې دې دراني ټبر مشر و.

 یوه ورځ کله چې تېمور شاه له جګړې څخه راغی او د عایشه دراني له خولې څخه یې د کابل د ستاینې په اړه یو شعر واورېد، تېمور شاه د دغې شعر په اورېدولو سره عایشه ډېره وهڅوله. 

په ۱۲۶۱کال کې سرکاري دولتي چاپ خونې د امیر عبدالرحمن خان په امر د عایشه دراني دیوان چې ۳۰۰۰ شعرونه، لکه قصیدې، غزلونه، مثنوي‌، مخمس، ترجيع‌بند، رباعي، دوه بيتي‌ او قطعو څخه جوړ شوی و چاپ کړ. وروسته یو بل کس د محمد ابراهیم شریعتي افغانستاني په نوم د نوموړې دیوان چې ۳۸۶ پاڼې و او  ۳۰۰۰ شعرونه یې درلودل د ۱۳۸۶کال د لړم میاشتې په دېرشمه نېټه په تهران کې چاپ کړ. 

د عایشه دراني د ژوند پړاوونه

د علم او هنر مینوالو د دغې پیاوړې شاعرې ژوند په دریو پړاوونو وېشلی دی.

۱. لومړی پړاو:

 د غزل ویلو پړاو چې د عایشه دراني د ځوانۍ او د تېمور شاه د واکمنۍ مهال و.

۲. دویم پړاو:

 د تصوفي او عرفاني شعرونو پړاو،  دا وخت د تېمور شاه د زامنو د کورنيو جنګونو او په افغانستان باندې د انګرېزانو د یرغل سره برابر مهال و.

۳. درېیم پړوا: 

د مرثیو پړاو دی، چې په افغانستان کې د دراني ټبر له ماتې څخه وروسته ویل شوې مرثیې دي. 

د عایشه دراني غزلې او شعرونه د دې د ستونزمن ژوند ښکارندویي کوي.

خو له بده مرغه چې د نوموړې د ژوند وروستۍ برخه ټوله په غم او اندېښنو کې تېره شوې ده او شعرونه یې هم ټول د خپل پینځویشت کلن شهید زوی په غم کې ویلي دي. عایشه دراني د حافظ شیرازي له شعرونو سره ډېره مینه درلودله او هڅه یې کوله چې پخپلو شعرونو کې هم د لسان الغيب سبک وپالي.

مړینه

 عایشه دراني د ۱۲۳۲کال د تلې میاشتې پر شپږویشتمه نېټه د پنجشنبې په ورځ په کابل کې له دې فاني نړۍ څخه سترګې پټې کړې او د کابل د اونچي باغبانان په سیمه کې خاورو ته وسپارل شوه.

Related Articles

د هندواڼو اته روغتيايي ګټې

ژباړه ـ ریاض مقامزی هندواڼه یو له هغو خوندورو مېوو څخه ده، چې خلک یې په اوړي کې د ښه خوند ترڅنګ د یوې یخې مېوې په توګه هم خوري. دا مېوه ګڼې روغتيايي ګټې لري، چې ممکن له ځينو یې خبر نه اوسئ. په دې لیکنه کې یې په اړه لا ډېر پوهېدای شئ.    لومړی ـ د زړه روغتيا تضمينوي  وروستيو څېړنو موندلې ده، چې هره ورځ لږه اندازه هندواڼه خوړل کولای شي د هغو بدو...

د لیکلو اصلي روح

په دې ورځو کې چې ټایپنګ زموږ د ژوند یوه عامه برخه ګرځېدلې، د قلم او کتابچې ملګرتیا ورځ تر بلې کمرنګه کېږي. موبایلونو، لیپټاپونو او کیبورډونه هر څه اسان کړي دي؛ موږ په څو ثانیو کې اوږدې لیکنې ټایپولی شو. خو په دې اسانتیاوو کې د د لیکلو اصلي روح د لاسه ورکوو. په قلم لیکل یوازې د الفاظو ثبتول نه دي؛ دا د فکرونو تنظیمول دي. د قلم او کاغذ اړیکه زموږ ذه...

آیا پوهېدئ، چې د جنسي اړیکو ننداره رواني ناروغي ده؟

ژباړه ـ ریاض مقامزی   په ټولنيز ژوند کې زموږ اکثره کړه ـ وړه شاید عادي وبرېښي؛ مګر په علمي لحاظ کېدای شي رواني ناروغي وي. تاسو په دې لیکنه کې د همداسې یوې عجیبې رواني ناروغۍ په اړه لولئ! د جنسي اړیکو ننداره که څه ددې ناروغۍ له نوم څخه داسې معلومېږي، چې د نورو جنسي اړیکو لیدل به دا ناروغي وي. خو یوازې دا برخه نه ده. که یو څوک هڅه کوي، د یو بل تن...

Recommended Articles

عثمان کاکړ څنګه ووژل شو؟

پښتونخوا ملي عوامي ګوند ادعا کوي چې د دغه ګوند صوبايي مشر عثمان خان کاکړ وژل شوی دی او دوی سره دې لړ کې کافي ثبوتونه شته. یو شمېر نورو ځايي سیاسي ګوندونو هم د یاد ګوند ملاتړ کړی او د بلوچستان صوبايي حکومت وايي، د پېښې په هکله به څېړنه کوي. د یادونې ده چې د روانې جون میاشتې پر ۱۷ نېټه ویل شوي و، چې د عثمان خان کاکړ سر سخت ټپي شوی دی. له پېښې وروست...

د وينا پر مهال د ويرې ختمولو 27 ګټورې لارې

هغوى چې په سټيج باندې عونډو، سيمنارونو، ټولګي او حتى د ملګرو سره په مخامخ خبرو پر مهال ويره احساسوي دوى عمومآ د Glossophobia په اروايي ناروغۍ اخته دي، چې د خبرو دغه ويره د مرګ له ويرې هم سخته ده چې ستاسو مسلکي او شخصي ژوند زيان رسولى شي. ددغې ويرې پر مهال ستاسو بدن ريږدي، لاسونه مو خولې کيږي، زړه ضربان مو زياتيږي، چې په تجارت او د ژوند په نورو اړخ...

له مطالعې سره څنګه ځان عادت کړو؟

لیکنه ـ ریاض مقامزی د هر لوستي ځوان لپاره دوامداره مطالعه ډېره اړينه او مهمه ده. که تاسو دوامداره مطالعه کوئ، ذهن به مو فعال وي او هېڅکله به په وینا کې له بندښت سره مخ نه شئ. ددې ترڅنګ مطالعه ګڼې نورې ګټې هم لري. موږ نه غواړو، چې تاسو ته د مطالعې پر ارزښت وغږېږو. یوازې غواړو، تاسو ته ددې لارښوونه وکړو، چې څنګه دوامداره مطالعه خپل عادت وګرځوو. آیا...