له زړه تنګون څخه د خلاصي لاره!
لیکنه ـ ریاض مقامزی
زړه تنګون او خفګان په ټوله نړۍ کې یو اروايي ستونزه ګرځېدلې. ډېری وګړي د خفګان او زړه تنګون احساس لري. ددې حالت عوامل ډېر دي او په ټولو وګړو کې د یوې وجهې له امله نه وي. نو ځکه خو یې په یوه علت ټينګار ناسمه خبره ده. اقتصادي ستونزې، ټولنیز محدودیتونه، توقعات او ګڼ نور عوامل ددې سبب کېږي، چې په زړه تنګون اخته شو.
په افغانستان کې هم دا یوه جدي رواني ستونزه ده. په ځانګړې توګه ځوانان له دې حالته ډېر ځورېږي. که تاسو هم یو له دغو کسانو یې مه خفه کېږئ! موږ تاسو ته ځينې حللارې ښيو، چې مرسته مو کولای شي.
۱. د راتلونکي په اړه اندېښنه مه کوئ!
ډېری وګړي له دې امله د زړه تنګون او ژور خفګان احساس کوي، چې د راتلونکي په اړه ډېره وېره لري. زموږ موخه دا نه ده، چې تاسو دې راتلونکی بېخي له پامه وغورځوئ او د خپلې ښې آيندې لپاره هېڅ کار و نه کړئ! بلکې موخه مو دا ده، چې خپل ځان په دې قانع کړئ، چې هر څه سم روان دي.
یوه عمومي نظریه دا ده، چې تاسو باید خوشبین اوسئ. ځان ته ووايئ چې هر څه به هغسې وشي څنګه چې یې زه غواړم. ځان ته دا هم ووايئ، چې هر څه کېږي خو په خپل وخت سره؛ حقیقت هم همدا دی، هر څه په خپل وخت کې کېږي. هغه څه چې تاسو یې غواړئ ممکن اوس یې دا ښه وخت نه وي. ځکه چې انسان په خپل خیر او شر نه پوهېږي.
همدارنګه تل کوښښ وکړئ، چې له اوس مهال څخه سمه ګټه واخلئ. تېر هېر کړئ او د راتلونکي په اړه مو مثبت نظر ولرئ.
۲. ځان بوخت وساتئ!
د زړه تنګون له منځه وړلو لپاره ارواپوهان یو بل وړانديز هم لري. دوی وايي تاسو باید ځان بوخت وساتئ تر څو د زړه له تنګوالي خلاص اوسئ. رښتيا هم همدا دي. کله چې یوازې یو ډېر ژر زړه تنګي کېږو. نو تل په یوه کار کې ځان بوخت کړئ، مطالعه وکړئ، قدم ووهئ، له نورو سره مرسته وکړئ او له نورو سالمو تګلارو ګټه واخلئ. هڅه وکړئ سالم مصروفيت ځان ته پيدا کړئ!
۳. د تېر په اړه فکر مه کوئ!
کله چې يو وخت تېر شي بېرته هېڅکله نه راګرځي. د تېر شوي وخت په اړه افسوس او تشویش بېځايه کار دی. دا کړنه ستاسو ذهني سکون او ارامي له منځه وړي. په دې توګه د زړه تنګون ور هاخوا نورې اروايي ناروغۍ هم پيدا کولای شي. که تاسو په تېر کې کوم څه ترلاسه نه کړل ووایئ الله ج راته له دې ښه وړانديز لري. ماته به ډېر څه راکړي. رښتیا هم خدای "ج" هغه څه کوي، چې د بنده خیر په کې وي.
۴. خيالي بریاوې ولرئ!
کله ناکله په يوه ډول هم له زړه تنګونه نه حلاصېږو نو بیا یوه تګلاره دا هم ده، چې تاسو داسې خيالي منظرې جوړې کړې، چې تاسو پکې خپلو موخو ته رسېدلي يئ او د خپلې خوښې ژوند لرئ. په دې توګه مو پام بدلېږي او د خفګان او زړه تنګون احساس به مو ختم شي.
که څه هم دا خوښي لنډمهالې وي خو ستاسو فکر بدلولای شي. ددې کار تکرار ښه ندی. ځکه ممکن تاسو لټ کړي او د کار پر ځای به له خیاله ګټه اخلئ. یوازې ځينې وختونه له دې لارې ګټه واخلئ.
۵. د خپلې خوښې فعالیت وکړئ!
ځينې وخت پرته له کوم دلیله مو زړه تنګ وي، ددې لپاره چې دا حالت بدل کړئ خپل ذوق وپالئ. ممکن تاسو له کریکټ سره مینه ولرئ یا هم غواړئ چې فیلم وګورئ. ښه خبره ده، ورشئ او د خپل ذوق مطابق فعالیت وکړئ!
په ځينو کړيو او چوکاټ کې را ایسار ژوند رښتيا هم ستړی کوونکی وي. خپل هغه ذوقونه وپالئ چې ستاسو خفګان پرې ختمېدای شي.