To start downloading books

Please sign in or create an account.

امارت څه ډول نظام ته ویل کېږي؟

امارت څه ډول نظام ته ویل کېږي؟

لیکنه ـ ریاض مقامزی  

د افغانستان اسلامي جمهوري نظام له سقوط وروسته اوس په افغانستان کې ت.البان د "اسلامي ا.مارت" تر عنوان لاندې د چارو واګي په لاس کې لري. شاید تاسو ته هم دا پوښتنه پیدا شوې وي، چې دا څه ډول نظام دی؟ له نورو نظامونو سره څه توپیر لري؟ او ...

همدې پوښتنو ته په کتو مو دا لیکنه چمتو کړې ده، چې ډېر نوي مسایل به زده کړئ.  

نظام څه ته وايي؟

وړاندې له دې چې پر نورو مسايلو وغږېږو لومړی باید پوه شو، چې نظام څه معنا لري. نظام عربي کلمه ده، چې د نظم، ترتیب او ديسيپلین معناوې ورکوي.

په سیاسي لحاظ دا معنا ښندي، چې یو دولت څنګه خپل نظم او سیسټم برابروي ترڅو خپل هېواد، ولس او خلک آسوده وساتي. خدمات وړاندې کړي، رغنیزې چارې پر مخ بوځي، د نورو د تېري په مقابل کې له خلکو او وطن څخه دفاع وکړي، خپل پايښت تضمين کړي او همدارنګه د خپلو خلکو سر و مال خوندي کړي. خلک به څنګه رهبري کېږي؟ تر ټولو ډېر واک به څوک لري؟ ولس به له نظام سره څه ډول اړیکه ولري؟ کومې ښېګڼې به ولري؟ دا ټول هغه څه دي، چې په یوه نظام کې مهم مسایل وي.  

امارت او امارات؟

بله ډېره مهمه موضوع د "امارت" او "امارات" ده. ډېری خلک د عربي متحده اماراتو نوم ته په کتو فکر کوي، چې زموږ د نظام ډول به له هغوی سره یو شان وي؛ خو حقیقت داسې نه دی.

امارات د "ولایتونو" په معنا ده. په عربي متحده اماراتو کې دا لفظ د نظام د ډول معنا نه ورکوي؛ بلکې د ولایتونو معنا لري. دا هېواد د اوو ولایتونو یوه مجوعه ده، چې بېرته د یوه مشر لخوا رهبري کېږي. هېره دې نه وي، چې په دغه هېواد کې د دولت/نظام ډول فدرالي دی. خو "امارت" بیا د حکومت او حکمروايۍ معنا لري. ت.البان دا لفظ د حکومت او نظام د یو ډول په توګه تعبیروي. نو معنا دا شوه، چې په افغانستان کې "اسلامي ا.مارت" د "اسلامي حکومتولۍ" په معنا تعبيرېږي.  

اسلامي ا.مارت څه ډول نظام دی؟

ددې پوښتنې ځوابول شاید سخت وي. دا ځکه چې په اوس وخت دا نظام نوی دی او ډېری مسایل پکې ګونګ دي؛ خو بیا هم ځينې خبرې واضحې دي.  

مرکزي حکومت به لري.  

مشري به یې امیرالمومنین کوي.

د وزیرانو شورا رهبري به "رئيس الوزرا" کوي.

قوانينو کې به اسلامي احکام په پام کې نیول کېږي او ...

همدارنګه د اسلامي امارت ویاند له ازادۍ راډيو سره په یوه مرکه کې ددې نظام د ځانګړنو په لړ کې ویلي چې:

په دې نظام کې به عدالت وي  

د علما او حکماوو نقش به پکې بارز وي

کار به اهل کار ته سپارل کېږي او .. 

دا چې په رښتيا به هم دا نظام همدا ځانګړنې لري؟ یا به ولري؟ او نورې ډېرې پوښتنې شته چې وخت به یې ځواب کړي.

Related Articles

رسنیزه جګړه وپېژنئ!

رسنیزه جګړه چې په انګلیسي کې ورته(Media War) ویل کېږي، د نړیوال امنیت د مختل کېدو یو مهم لامل دی. تر ټولو ښه تعریف چې د رسنیزې جګړې لپاره یې کولای شو:  د موخو هېوادونو د تضعیف لپاره او همدارنګه د خپلو ملي منافعو او ملي ګټو څخه د دفاع لپاره د رسنیو د ځواک، ظرفیت او ډولونو (مطبوعات، خبري اژانسونه، رادیو، تلویزیون او انټرنیټ ....) څخه ګټه اخیستل رسنی...

ولې مطالعه وکړو؟

لیکنه ـ ریاض مقامزی   نن (د اپرېل درې ویشتمه نېټه) د کتاب نړېواله ورځ ده. په ټولنيزو رسنیو کې ګڼو خلکو د مطالعې او کتاب لوستنې په اړه خپل نظرونه لیکلي وو. د ډېريو تأکيد دا و، چې خلک باید مطالعې ته مخې کړي؛ خو پوښتنه پيدا کېږي انسان باید ولې مطالعه وکړي!؟ ځینې ډېر مهم دلایل شته، چې مطالعه ته یې خورا زیات اهمیت په برخه کوي. د بېلګې په توګه:   • مط...

ژغورونکی

حکايت دی، چې د سیند په غاړه ولاړ کس ناڅاپه یوه چیغه واورېده. یو څوک لاهو کېده او مرسته يې غوښته. ولاړ کس دریاب ته ودانګل، سړی يې بچ کړ؛ خو سا یې لا نه وه سمه شوې، چې د دوو نورو چېغې يې واورېدلې. ده هغوی هم له اوبو راوايستل وروسته يې يو بل کس او بيا څو نور کسان د سيند له خونړي څپو وژغورل. خپله ورځ یې په ژغورلو تېره کړه؛ خو دې ته يې پام نه شو، چې لږ...

Recommended Articles

عثمان کاکړ څنګه ووژل شو؟

پښتونخوا ملي عوامي ګوند ادعا کوي چې د دغه ګوند صوبايي مشر عثمان خان کاکړ وژل شوی دی او دوی سره دې لړ کې کافي ثبوتونه شته. یو شمېر نورو ځايي سیاسي ګوندونو هم د یاد ګوند ملاتړ کړی او د بلوچستان صوبايي حکومت وايي، د پېښې په هکله به څېړنه کوي. د یادونې ده چې د روانې جون میاشتې پر ۱۷ نېټه ویل شوي و، چې د عثمان خان کاکړ سر سخت ټپي شوی دی. له پېښې وروست...

ملا نصرالدین څوک و؟

ملا نصرالدين ته ترکان حواجه يا خواجه نصرالدين وايې، افغانان او اير انيان يې ملا نصر الدين (ملا نصرودين) بولي،عربان يې دجحا نصرالدين او افندي نصرالدين په نامه پيژني٠  ملا نصرالدين د يوه روايت پر بنسټ په اوومې هجري پېړۍ کې چې د١٢٠٩ زېږدېز/میلادي کال سر ه سمون خوري دسلجوقي واکمنۍ په زمانه کې دتر کيې دخورتو په ښار ګوټي کې دې نړۍ ته سترګې پرانيستلي دي...

د حافظې د پیاوړتیا څو لارې

هغه حقیقت چې د عمر په زیاتېدو سره حافظه له منځه ځي، دلیل نه شي کېدای چې ونه شو کولی د له منځه تللو طریقه یې ډېره سسته کړو. څېړنو ښودلې ده چې موږ کولی شو د امکان تر حده حافظه وساتو، اجازه راکړئ دغه عملي لارې وسپړو.  د حافظې د قوي کېدلو څو لارې  ژور فکر وکړئ چې فعاله حافظه مو بهتره شي: فعاله حافظه تقریباً ستاسو د مغز د یادښت کتابچه ده، چېرته چې نوي...