له موبايل څخه د استفادې پر مهال دا ټکي پام کې ونيسئ
لیکنه ـ ریاض مقامزی
موبايل، کمپيوټر، ټبليټ او ورته نور برېښنايي وسایل زموږ د ژوند جدي اړتیاوې ګرځيدلي، چې پرته له دې وسایلو زموږ او ستاسو په چارو کې خنډ او ځنډ منځته راځي. تر دې خواشينوونکې لا دا ده، چې ددې شیانو کارول زموږ رواني او جسمي روغتيا ننګوي. ذهني کمزورۍ، د سترګو ضعف او ورته نورې رواني او جسمي ناروغۍ پیدا کوي. ددې لپاره چې له دې ستونزو سره مخ نه شئ. دا لارښوونې تل په پام کې ونيسئ او عملي یې کړئ.
لومړی| د موبايل استفاده کمه کړئ!
روغتياپالان تر هر څه وړاندې دا پشنهاد لري، چې تر ممکنه حده د موبايل کارول کم کړئ. که تاسو جدي اړتیا نه لرئ، له موبايل څخه لرې اوسئ او استفاده ترې مه کوئ. پدې توګه به ستاسو رواني او جسمي روغتیا تضمینه شي. نو د لومړنۍ توصیې په توګه باید د موبايل شوق پرېږدئ او پرته له اړتیا ګوتې مه ور وړئ.
دویم| عینکې وکاروئ!
که له موبايل سره ستاسو تماس ضروري وي او پرته له دې مو په کارونو کې خنډ او ځنډ پېښېده نو بیا کوښښ وکړئ د استفادې پر مهال یې عینکې وکاروئ. پدې توګه به مو د سترګو روغتيا ته کوم زیان و نه رسېږي؛ خو د عینکو په اړه حتما له ډاکټر سره مشوره وکړئ.
درېيم| روښنايي یې کمه کړئ!
ځينې خلک خوښوي، چې د موبايل روښنايي یې تېزه وي. دا کار ډېر نامناسب دی، په ځانګړې توګه د شپې لخوا باید د موبایل رڼا بېخي کمه وي. که داسې و نه کړئ، جدي روغتيايي ستونزې جوړولای شي. د سترګو کمزوري، ذهني فشار، د حافظې ضعیفي، د تمرکز نشتون او ورته نور مشکلات دي، چې له همدې امله پیدا کېږي. هېره دې نه وي، که په کوټه کې تېزه رڼا وي او یا هم د ورځې لخوا په آزاد چاپيريال کې موبايل کاروئ، نو برعکس د موبايل روښنايي تېزه کړئ ترڅو سم ووينئ او کار وکړئ.
څلورم| په جيبونو کې یې مه ږدئ!
روغتياپالان بل وړاندیز دا کوي، چې موبايل په جېبونو کې مه ږدئ. ددې پر ځای پر مېز او یا هم په بل کوم ځای کې له ځانه په فاصله کې ږدئ. پدې توګه د هغو برېښنايي سیګنالونو/شعاوو له ضرر څخه په امان کېږئ، چې په عادي حالاتو او د زنګ راتلو پر مهال توليدېږي.
پنځم| د خوب پر مهال یې بندوئ!
که تاسو ډېر مهم کس نه یئ او د شپې لخوا موبايل بندول کومه ستونزه نه جوړوي نو موبايل بند کړئ؛ خو که پوهېږئ چې پدې کار سره ستاسو په ژوند، کاروبار او نورو مسایلو کې ستونزې جوړېږي نو بیا د خوب پر مهال ستاسو د خوب له تخت/کټ څخه په لرې فاصله کې کېږدئ.