To start downloading books

Please sign in or create an account.

ولې د توکو قیمتونه لوړ دي؟

ولې د توکو قیمتونه لوړ دي؟

ولې د توکو قیمتونه لوړ دي؟
عبدالوافي نایبزی 

ډېری ملگري رانه پوښتنه کوي، چې ته وايي اقتصادي حالت په ښه کېدو دی، او افغانۍ هم ارزښت پيدا کوي، نو بیا ولې د توکو قیمتونه نه راټېټېږي، قیمتي خو ورځ تر بلې ډېره ده، زه فکر کوم: 

لومړی، دلته تل اصنافو (له خورا کمې استثنا پرته) لاس یو کړی‌دی او له ولس يې زور ویستی دي. زما له دې خبرې هدف دا دی، چې سوداگر او هټیوال په هېڅ وخت کې تاوان نه‌دی کړی، بلکې د نرخونو د لوړېدو او ټيټېدو ټول زور له ولس وتی دی. 

دوییم، په ازاد بازاد کې د توکو نرخ سوداگر ټاکي، په «کپټالېسټي» او «مختلط اقتصادي» نظامونو کې هر څه د صادرونکي او واردوونکي لاس کې وي، که څه هم افغانستان غوندې هېوادونو کې چې د کمېونیسټي اقتصاد یوه کوچنۍ څپه يې هم تېره کړي‌وي، په «مختلط اقتصاي نظام» کې حکومت یو څه د لاس‌وهنې واکونه لري، خو سمه استفاده ترې نه‌شي کولای. 

درېیم، انحصار باید مات شي، تاسې وگورئ، زه په‌خپل ښار «جلال‌اباد» کې د داسې دولتي پمپونو کرایه‌دار او اجاره‌دار پېژنم، چې له تېرو ۱۵ یا ۲۰ کالونو راهيسې یو دولتي پمپ ورسره دی، دا ولې؟ ولې ترینه هر کال په نرخ‌ورکولو کې بل څوک نه‌شي مخکې نه‌تلای؟ جالبه ده، چې تېر کال يې يو پمپ په ۵۰زره افغانۍ نېولی‌وو، اوس يې کابو ۱۵لاکه افغانۍ د میاشتې ونېو، د تېلو نرخ به ښه راټيټ شي؟ تېل که له بېرون څخه لېټر په ۳۰ افغانۍ راوارد شي، نو دوی به یې اوس څو پلوري، چې د یو پمپ د میاشتې ۱۵لاکه افغانۍ کرایه پوره کړي. او دا انحصار له حکومت پرته بل څوک نه‌شي ماتولای. 

څلورم، ځینې سکټورونه باید حکومت په‌خپل لاس کې واخلي، ما یو ځل مخکې په «پراېوېټايزېشن» بحث کړی‌وو، چې ځینې کارونه باید خصوصي سکټور ته وسپارل شي، خو تاسې پوهېږي، کله چې خصوصي سکټور انحصاري‌توب پیل کړي او حکومت هم مجبور وي، د قیمتۍ د کنټرول بله لاره ورته نه‌وي پاتې، نو یوازینۍ لاره بیا د یو خصوصي تشبث دولتي کول یا Nationalize کول دي، زما مشوره که وای، نو وړه، تېل او بوره مې له خصوصي سکټور څخه وېستل او دولت به په‌خپله له گاونډیانو واردول، یوازې د ټرانسپورټ لگښت به پرې اضافه کېده او اضافي گټه به پرې نه‌جمع کېدله. 

پنځم، تولیدوونکي باید وهڅول شي، دا ښکاره خبره ده، چې د افغانستان اقتصاد وارداتي او د سیمې هېوادونو په صادراتو ولاړ دی، خو که ولیدل شي، نو ډېر داسې توکي به په بازار کې ومومئ، چې افغانستان کې يې د تولید ظرفیت شته، حکومتي او خصوصي سکټور کولای شي چې د Public-Private Partnership (PPP) پر بنسټ په شریکه سرمایه‌گذاري وکړي، یو ټکی باید په پام کې ونیسو، چې احتیاج تل د کمزورۍ په مانا نه‌وي، ځینې وخت احتیاج د ایجاد او نوښتونو لامل گرځي، اوس يې ښه وخت دی.

Related Articles

امونېم ناېترېت

پرون د لبنان پاېتخت ( پلازمېنې) بيروت کې ېو ډېره زوروره چاودنه وشوه . وروستي مالومات ښيي چې ( تر اوسه) په دې چاودنه کې سل کسان وژل شوي او 4000 ټپېان دي .د نړېوالو خبري اژانسونو په وېنا چاودنه په هغه بندري ګودام کې شوې ، چېرته چې 2700 ټنه امونېم ناېترېت ساتل کېدل . امونېم ناېترېت څه دي ؟امونېم ناېټرېټ د ناېتروجني تېزابو څخه جوړه شوې مالګه ده چې د ل...

! هغه لاملونه چې نارینه باید له یو ښه ساعت څخه ګټه واخلي

لیکنه: شکېبا نادري هغه لاملونه چې نارینه باید د یوه ښه ساعت څخه ګټه واخلي!   په پخوا وختونو کې به خلکو له ساعتونو څخه ډېره ګټه اخیستله، خو د موبایلونو د ډېرېدلو سره له ساعتونو څخه ګټه اخیستل ورځ تر بلې مخ پر کمېدو دي، خو هغه کسان چې غواړي منظم او ځانګړي و اوسي، نو ارومرو له ساعت څخه ګټه اخلي.  موږ په نننۍ لیکنې کې تاسو ته د هغو لاملونو په اړه م...

د غاښونو د چیچلو لاملونه

 لیکنه: شکېبا نادري، د غاښونو د چیچلو لاملونه     هره ناروغي بېلابېل لاملونه لري، کله چې یو انسان ناروغیږي لومړی د هغې ناروغۍ نښې یې په بدن کې معلومېږي لکه، د شکر ناروغي چې تر ټولو ښکاره نښه یې د ناروغ ډنګرېدل دي. موږ په نننۍ لیکنې کې د یوې داسې ناروغۍ په اړه معلومات وړاندې کوو چې تر اوسه یې خلک په اړه دومره معلومات نه لري، ان تر دې چې خلک دې نا...

Recommended Articles

د حافظې د پیاوړتیا څو لارې

هغه حقیقت چې د عمر په زیاتېدو سره حافظه له منځه ځي، دلیل نه شي کېدای چې ونه شو کولی د له منځه تللو طریقه یې ډېره سسته کړو. څېړنو ښودلې ده چې موږ کولی شو د امکان تر حده حافظه وساتو، اجازه راکړئ دغه عملي لارې وسپړو.  د حافظې د قوي کېدلو څو لارې  ژور فکر وکړئ چې فعاله حافظه مو بهتره شي: فعاله حافظه تقریباً ستاسو د مغز د یادښت کتابچه ده، چېرته چې نوي...

کوټه سنګي ته ولې کوټه سنګي وايي؟

ځینې کسان په دې اند دي چې د کوټه سنګي نوم اصلا د هغې ډبرېنې کوټې څخه اخیستل شوی دی چې یو وخت په میرویس میدان کې جوړه شوې وه.ویل کیږي کله چې د دغه ځای د سړکونو کرښې وکښل شوې د سړکونو د تقاطع په نقطه کې یعنې په څلور لارې کې د ساتونکي لپاره د ډبرو یوه خونه جوړه شوه له همدې امله دا سیمه په کوټه سنګي یا د ډبرو د کوټې په نوم ونومول شوه.خو اصلا د دې  سیمې...

په ځوانۍ کې د ويښتانو سپينېدل او درملنه

د ويښتانو سپينېدل اکثراً د زړښت معنا ورکوي نو ځکه خو انسان د خواشينۍ احساس کوي؛ مګر دا لا ډېره خواشينوونکې وي، چې په ځوانۍ کې مو ويښتان سپين شي. په طبیعي توګه د سپين پوستو ويښتان نسبت تورپوستو ته ژر سپینېږي. معمولاً په سپين پوستو کې د ويښتانو سپينېدل د ژوند د څلورمې لسیزې په لومړيو کې پيلېږي، مګر په نورو نژادونو کې دا حالت د څلورمې لسیزې په وروستيو...