کاسا (CASA)1000 پروژه
CASA= Central Asia to South Asia
د مرکزي اسیا-جنوبي اسیا د برېښنا پروژه چې په عام ډول د CASA-1000 په نوم یادېږي، د 1.170 میلیارد ډالرو په ارزښت پروژه ده چې دا مهال تر کار لاندې ده چې له قرغزستان او تاجکستان څخه افغانستان او بالاخره پاکستان ته د اضافي برېښنا د صادروی. د دې پروژې لپاره چمتووالی د 2016 کال په مې میاشت کې د څلورو هېوادونو د مشرانو له خوا جوړ شوی و. تمه کیږي چې ټوله پروژه به په 2023 کې بشپړه شي.
دا پروژه د افغانستان له 600 ځایونو، 23 ولسوالیو او 7(کندز،بغلان،پنجشیر،کاپیسا،کابل،لغمان او ننګرهار) ولایتونو څخه تېرېږي چې شاوخوا 584کیلومتره اوږدوالی لري.
د دغې پروژې لګښت د څلورو هېوادونو له خوا ورکړل شوی او دا پروژه به په راتلونکو ۱۵ کلونو لپاره وي.
د افغانستان لپاره د کاسا 1000 پروژې مهمې ګټې
1. په سیمه ایزو همکاریو او همکاریو کې ګډون.
2. په سیمه ایز پرمختګ کې د یو باوري شریک په توګه د افغانستان پیژندل.
3. د پروژې د تمویل لپاره د نړیوال بانک څخه د 309 میلیون امریکایی ډالرو ترلاسه کول - د افغانستان برخه.
4. افغانستان به د هر کیلووات 1.25 سنت ډالر چی په کلنی ډول 40 تر 45 میلیونه ډالر کیږی د پاکستان څخه د ټرانزیت حق لری
5. او 152000 کورنی ته په مستقیم او غیر مستقیم کار پیدا شي
6 د 300 میګاواټ بریښنا څخه برخمن کیدل
د CASA-1000 سیسټم تمویل او جوړول
دا پروژه به د تاجکستان او قرغزستان جمهوریت څخه 1,300 میګاواټه موسمي بریښنا چی 300 میګاواټ یی افغانستان او 1000 میګاواټ یی پاکستان ته ورسوي. دا به د سیمه ایز بریښنا بازار کې د عاید یوه نوې سرچینه وي، کوم چې په کال کې 4.6 ملیارد کیلو واټ ساعتونه لیږدوي.
د پروژې جوړول د نړیوال بانک، اسلامي پراختیایي بانک، د اروپا د پانګونې بانک، د بیارغونې او پراختیا لپاره د اروپا بانک، او د بهرنیو او دولت مشترک دفتر بریټانیه په ګډون د نړیوالو پرمختیایي بنسټونو د کنسرسیوم لخوا تمویل کیږي.
د لیږد سیسټم جوړول په 2018 کې پیل شوي او په ټولو غړو هیوادونو کې دوام لري، په پنځو مهمو برخو تمرکز کوي:
د پروژې ټول لګښت: 1170 میلیونه امریکایي ډالر
د لیږد زیربنا 801 ملیون امریکایی ډالر
د 30 ملیون امریکایی ډالرو په ارزښت د پروژې د تطبیق ملاتړ
د 70 ملیون امریکایی ډالرو د ټولنې ملاتړ پروګرام
د 20 ملیون امریکایی ډالرو چاپیریال او ټولنیز لګښت
احتمالي 145 ملیون امریکایی ډالر
مالیه 104 ملیون امریکایی ډالر
وروستي فعالیتونه
د 2021 تر نومبر پورې وروستي فعالیتونه پدې کې شامل دي:
په قیرغیزستان کی 97%
تاجکستان 70%
افغانستان 30%
پاکستان 50%
