To start downloading books

Please sign in or create an account.

سوفوکلیس لا ډېر وپېژنئ!

سوفوکلیس لا ډېر وپېژنئ!

لیکنه ـ ریاض مقامزی 

لکه د نورو ډېرو علومو د ادبیاتو بنسټ هم په یونان کې ايښودل شوی دی. لرغوني یونان داسې پاخه لیکوال، فیلسوفان او شاعران درلودل، چې آثار یې آن تر ننه لوستل کېږي او لوی ادبي ارزښت لري.

ډرامه یو هنري ادبي ژانر دی، چې ددې ژانر د لیکنې لړۍ هم له لرغوني يونانه پيلېږي. د ډارمه لیکونکو په سرلارو کې یو روښانه نوم "سوفوکلیس دی، چې په دې لیکنه کې به یې لا ډېر وپېژنئ!

 

سوفوکلیس

د لرغوني يونان دا ستر او نامتو ډرامه لیکونکی، چې سوفوکلیس (Sophocles) نومېږي، دده د ښو ډرامو له کبله ورته د اتل مېړه "Heroes dexion) لقب ورکړل شو وو. خو باید یادونه وکړم، چې دا لقب د نوموړي له مړينې وروسته ورته وکارول شو.

نوموړی له میلاده "۴۹۶ ـ ۴۰۶" کاله وړاندې د یونان پایتخت (آتن) ته په یوه نږدې سیمه کې زېږېدلی و. پلار یې يو شتمن پښ و. 

نوموړی د ځوانۍ په درشل کې و، چې د آتن فاتح لښکر د جګړې له سیمې "سلامیس" څخه راستون شو. په همدې وخت کې دی، نوموړي ته د هغو ځوانانو مشري ورکړل شوه، چې لښکر ته یې د هرکلي سندرې ویلې. 

دی دومره ځيرک او زړور و، چې په پنځه ويشت کلنۍ کې د جنرالۍ مقام ترلاسه کړ. نوموړي اجتماعي شخصیت درلود، له ځينو نامتو څېرو لکه، پرېکلېس، هېرودت او فیدیاس یره یې نږدې اړيکې درلودې، له همدې امله د ادبي فعالیتونه ترڅنګ یوه نوموتی سیاسي څېره هم وه.

د ټولو ډرامو شمېر یې نږدې "۱۳۰" ته رسېږي. چې له ډلې یې یوازې "۷" ډرامې د تاریخ له نادودو خوندي پاتې دي. هېره دې نه وي، چې سوفوکلېس شل ځله په ډرامه لیکنه کې لومړی مقام خپل کړی و.

دده په ډرامو کې تر ټولو مشهوره، کومه چې د یونان لوی فیلسوف ارسطو هم ادبي شهکار بللی "د اوديپ پاچاه" نومېږي. د دې ډرامې په اړه، ډېرو لویو لیکوالو لیکنې کړي دي، چې آن اوسنۍ ارواپوهنه یې هم د ماخذ په توګه کاروي. 

 

د ډرامه لیکنې ځانګړنې 

که څه هم سوفوکلیس یو دودپاله سړی و، نه شوای یې کولی، چې د ارباب الانواعو په اړه کوم څه ولیکي خو بیا یې هم په ډرامو کې ځينې ځانګړنې بیانولای شو. لکه:

ـ د ډرامو سوژه یې تقریبا د لرغوني یونان اساطیر دي.

ـ د ډرامو اتلان یې سرزوري او پياوړي خلک دي.

ـ د آثارو ژبه یې خورا روانه او عام فهمه وه.

ـ په ډرامو کې یې درېيم کريکټر ته ځای ورکړ. 

ـ ډرامې یې آن په ښوونځيو کې تدريسېدل.

ـ ډرامې به یې بشپړې وې. (د هغه وخت لیکوالو داسې ډرامې لیکلې، چې په یو نامعلوم ځای کې به یې پای ورکړ، بیا به یې بله ډرامه کې همدې پېښې ته دوام ورکاه. خو سوفوکلیس داسې نه کول.)

Related Articles

مچ په سترګه کې الهي انجنيري

د مچ په سترګه کې الهي انجنيري!!مچ کولای شي چې هر طرف لیدل ترسره کړي، د مچ سترګې د مرکب جوړښت په واسطه کولای شي چې د انسانانو برعکس خپل محیط له ۳۶۰ درجې یعنې هر لوری وویني. الله تعالی فرمایي: هذا خلق الله فأروني ماذا خلق الذين من دونه بلِ الظّالِمونَ فِي ضلالٍ مبين ﴿۱۱﴾ سورة لقمانژباړه: دا خو د الله پيدايښت دى؛ نو راوښيئ ، چې بې له هغه دوی (باطلو م...

پندار هاي انساني

پندار هاي انساني (فرهنگ هاي خير و شر) مصطفی عمرزی جامعه و مردمي كه متاثر از ارزش هاي انسانی باشند، ‌پابند اصولی مي شوند كه احترام، اخلاق و نيكويي، از الگو هاي بارز آن ها شمرده شده اند. در چنين جامعه اي حدود، خطوط و مرزها مشخص و واضح هستند. شاملان در اين احاطه با باور و اعتقادي كه بر ايديالوژي ها چیره اند، مسبب بقا، سعادت و آرامش می شوند. بنا بر...

ولی لوبی بایلو؟

دوستانو لطفا ليکنه ترپايه وواياستدا خبری او معلومات زه له ځانه نه شريکوم. دا معلومات ما د ډيرو لوبو له کتلو وروسته او د مهمو کرکټرانو له خبرو اوريدو وروسته درسره شريکوم.هيله ده ليکنه ترپايه وواياست او شريکه يې کړی ترڅو کرکيټ بورډ ته ورسيږي شايد دا معلومات يې په درد وخوړل شی.ښه راځی چې اول د لوبو بايللو دلايل درسره شريک کړم:۱: افغانه لوبډله يو نوی ا...

Recommended Articles

که دا عادتونه خپل کړئ له غربت څخه خلاصېږئ!

لیکنه ـ ریاض مقامزی دا به سمه خبره وي، چې شتمني له قسمت سره تړلې ده؛ خو دا خبره هم هېڅکله غلطه نه ده، چې ستاسو عادات په دې برخه کې رغنده رول لري. که تاسو هر څومره ډېرې پیسې ولرئ؛ مګر پر مصرف، پانګونې او نورو لاروچارو پوه نه شئ ډېر ژر به مو غربت د کور تر دروازو ورسېږئ. یا که ډېر غریب هم یئ؛ مګر دا لارښوونې عملي کړي، نو ډېر امکان شته، چې له غربت څخه...

د وينا پر مهال د وېرې او فشار ختمول

لیکنه ـ ریاض مقامزی دا چې موږ انسانان ټولنيز ژوند لرو، نو اړ یو چې د خپلو اړتياوو او مفکورو د وضاحت لپاره وغږېږو. خبرې کول زموږ د ژوند په هره برخه کې لیدل کېږي. په کور، کلي، دکان، ښار، مکتب، ښوونځي او ګڼو نورو ځايونو کې موږ خبرې کوو او خپل پپغام نورو ته رسوو.   ځينې خلک بیا د خبرو او وينا پر مهال تر وېرې او فشار لاندې وي. نه شي کولای خپل پيغام او...

له وخت څخه مخکي مو ويښتان ولي سپينږي درملنه يې څه ده؟

په تيرو وختونو کې به سيپن ويښتان د زړښت نښه بلل کيده خو اوس داسي نه ده بلکي د ډيرو پيغلو او ځوانانو ويښتان سپين دي. که تاسو هم له دې ستونزي څخه ځورپږي يعني د سر ويښتان مو مخکي له وخت څخه سيين شوي نو حتمن مو په بدن کې ځيني پيچلي بيلوژيکي ستونزي شته ، بايد درملنه يې وکړئ. اوس ډير وخت ليدل کيږي چې آن ۱۶ کلن تنکي ځوانانو هم د ويښتانو د سپيندو په لور ر...