To start downloading books

Please sign in or create an account.

د ارګ لنډه تاریخچه

د ارګ لنډه تاریخچه

ژباړه ـ ریاض مقامزی 

هر هېواد ځينې ځانګړي تاریخي ځايونو او ودانۍ لري، چې د هېواد ټول وګړي پرې وياړي. افغاستان هم ځانته مهم تاريخي او ارزښتمن ځايونه لري، چې یو له دې ځايونو د ولسمشرۍ ماڼۍ (ارګ) دی. تاسو به په دې لیکنه کې د ارګ اړوند ځینې مهم معلومات ولولئ.

 

ارګ

شاهي ارګ یا د ریاست جمهورۍ ارګ په افغانستان کې د ولسمشر د اوسېدو او کار ځای دی، چې په کابل کې موقعیت لري. ولسمشر له همدې ماڼۍ د هېواد ټولې چارې ارزوي او سمبالوي. د جمهوري نظام تر جوړېدو وړاندې ارګ یوازې د سلطنتي کورنۍ د اوسېدو او کار ځای وو. ددې لپاره، چې د ارګ په اړه لا ډېر پوه شو، ځينې نور مهم معلومات په دې ډول دي.

 

لنډه تاریخچه

کابل یو تاریخي ښار دی، چې د نړۍ لویو پاچاهانو پکې قدمونه ايښي دي. په پخوا وختونو کې کابل شپږ دروازې درلودې، چې هرې دروازې ځانته خپل نومونه لرل. له دې جملې یې دهمزنګ کندهاري دروازه، د سردار جهان خان دروازه، اسپینه دروازه لاهوري دروازه او ځينې نور د یادولو وړ دي، چې تر اوسه یې مشران نومونه په یاد لري. 

د عبدالرحمن خان له واکمنۍ وړاندې د شاه د اوسېدو لپاره کوم مناسب ځای نه و موجود. د پاچا د حکمرانۍ ځای په بالاحصار کې و. خو بالاحصار او ځينې نورې ودانۍ د افغان ـ انګلېس په جګړو کې زیانمن شوي وو.

نو کله چې امیر عبدالرحمن خان په په "۱۸۸۰م" کال کې واک ته ورسېد د اوسېدو او کار مناسب ځای یې نه درلود. پر همدې یې غور کاوه، چې پاچا باید د اوسيدو او کار مناسب ځای ولري. د داسې ځای لپاره یې د "ارګ" اوسنی موقعیت غوره وګاڼه. په ۱۲۹۹ قمري کال کې یې د ارګ نقشه جوړه شوه او په ۱۳۰۰ کې یې د جوړېدو چارې پیل شوې.

په ارګ کې لومړنۍ جوړه شوې ودانۍ کوتی باغچه نومېږي، چې د جوړېدو چارې یې په "۱۳۰۴ق" کې بشپړې شوې. په ارګ کې د ودانيو جوړولو لپاره ځينې تعمیراتي مواد له هند او بریتانيا څخه هم راوړل شوي دي. مګر ډېری مواد یې د خپل هېواد دي. د ارګ په جوړولو کې د کابل ډېری خلکو په داوطلبانه توګه هم برخه اخیستې وه. 

په اوس وخت کې چې چرته د ارګ موقعیت لري، په لومړيو کې یوازې یوه خاورینه دښته وه. په ځينو غاړو کې یې باغونه او زراعتي ځمکې هم درلودې. اوس "ارګ" د کابل په مرکزي برخه کې پروت دی. باید ووایو، د ارګ د جوړېدو چارې په مختلفو سیمو دورو کې دوام درلودلای دی. مګر د کلکاني په دوره کې د ارګ له چور سره ـ سره ځينو برخو یې سخت زیان هم ولیده. لا تر اوسه هم "ارګ" د افغانستان د واکمن د اوسېدو او کار ځای دی. 

 

په ارګ کې ځينې مشهور ځايونه او ودانۍ

  • حرمسرای
  • دلکشا ماڼۍ
  • سلام خانې ماڼۍ
  • د ارګ جومات
  • د چارچنار ماڼۍ
  • د دلکشا ماڼۍ د ساعت برج (منار)
  • د ارګ برجونه
  • د ارګ ځانګړې دروازه
  • موزیم
  • د ارګ کتابتون
  • ګلخانې ماڼۍ
  • غربي دروازه 
  • سنګي ماڼۍ 
  • دویم شمېره ماڼۍ
  • د ارګ اداري ودانۍ
  • الحاقیه ماڼۍ 
  • شاهي دروازه
Related Articles

د معدې د سرطان نخښې او لاملونه

کله چې د معدې پر سطحه سرطاني سلولونه رامنځته شي، دې حالت ته د معدې سرطان (gastric cancer) ويل کېږي. کېدای شي دا حالت پراختيا پيدا کړي او له معدې څخه د بدن نورو برخو لکه، خېټه، هډوکو او ځينو نورو ځايونه ته انتقال شي. تاسو به ددې لیکنې تر پايه ددې ناروغۍ پر علايمو او لاملونو پوه شئ.  علایم:دغه ناروغي په لومړيو وختونو کې هېڅ ډول نښې نه لري. مګر د لږ...

د سټاين بیک لنډ ژوندلیک

لیکنه ـ ریاض مقامزی   د امریکا د هغو لیکوالو له ډلې چې د نوبل جایزه یې ګټلې ده، یو هم "سټاين بیک" دی. که څه هم امریکايي کره کتونکي خورا سخت پرنسپونه او اصول لري؛ خو نوموړی ددوی د سختو پرنسپونو له دایرې  وتلی دی او د امریکايي لیکوالو د پنځو لویو ستورو په منځ کې یې ځای خپل کړی دی. موږ په دې لیکنه کې د نوموړي پر ژوند او فن لنډې خبرې لرو. سټاين بیک څ...

د چای ترموز چونکیدا -فزیک

د خوب پر مهال به حتما د تش ترموز مسلسلې چونګېدا نا ارامه کړي وی. ستونزه هغه وخت جدي شي چې ترموز تر هغې نه غلی کېږي چې سر یې خلاص نشي. د دې فزیکي پېښې په اړه بېلابېل نظرونه شته. ځینې فکر کوي چې کله چای له ترموز تش شي نو هلته خلا جوړه شي او د همدغه غږ پر مهال لږ لږ هوا د ترموز منځ ته ورځي څو هلته رامنځ ته شوې خلا ډکه شي. خو دا صحیح نه ده.د لیسانس زده...

Recommended Articles

بي دوه پنځوس" څه ډول الوتکې دي؟"

ژباړه ـ ریاض مقامزی په هېواد کې د جګړو له پراخوالي سره سم امریکايي ځواکونو اعلان وکړ، چې د بي.۵۲ الوتکو پر مټ به پر تالبانو هوايي بریدونه وکړي؛ همداسې وشول او په بېلابېلو سیمو کې یې د وسله والو تالبانو ډلې په نښه کړې. خو اوس پوښتنه دا ده، چې بي ـ ۵۲ څه ډول الوتکې دي او کومې ځانګړتیاوې لري؟  ددې لیکنې تر پايه به مو دواړه پوښتنې حل شي.    ځانګړتي...

په ځوانۍ کې د ويښتانو سپينېدل او درملنه

د ويښتانو سپينېدل اکثراً د زړښت معنا ورکوي نو ځکه خو انسان د خواشينۍ احساس کوي؛ مګر دا لا ډېره خواشينوونکې وي، چې په ځوانۍ کې مو ويښتان سپين شي. په طبیعي توګه د سپين پوستو ويښتان نسبت تورپوستو ته ژر سپینېږي. معمولاً په سپين پوستو کې د ويښتانو سپينېدل د ژوند د څلورمې لسیزې په لومړيو کې پيلېږي، مګر په نورو نژادونو کې دا حالت د څلورمې لسیزې په وروستيو...

خرمهره؛ تاسو یې په اړه څومره پوهېږئ!؟

 لیکوال: لطیف یاد په پخوانیو وختونو کې به خرو ته اوربشې ورکول کیدلې، چې ددغو اوربشو د خوړلو په پایله کې به تر څو کلونو وروسته د خرو د ژبې لاندې  وینه ټینګه  او غلیظه شوه او د یوه مرغېړي (غُدې) بڼه به یې ونیوله. وروسته به یې دغه مرغېړي (غُده) د خرو د ژبې د لاندینۍ برخې نه  د جراحي عملیاتو (آپریشن) په تر سره کولو وویستله او په جوشو شیدو (پیو) کې به...