د بدیو پر وړاندې غبرګون داسې وښيئ!

له بدۍ سره د مقابلې لارې

لیکنه: لېمه دلیل

 موږ او تاسو په ټولنیز ژوند کې له ډېرو داسې کسانو سره مخ کېږو، چې موږ په بېلابېلو طریقو سهواً یا قصداً ځوروي. پوښتنه دا ده، چې مونږ باید د دوی پر وړاندې له کوم عکس العمل څخه کار واخلو؟؟
 بدیو ته ځواب معمولا په یو له دې لاندې شکلونو څخه وي.

 لومړی| له بدو سره په بدترو مقابله کول
 څوک چې له دې ډول ځواب نه کار اخلي بدو ته په بدترو ځواب ورکوي. مثلاً: که چا ورته یوه څپېړه ورکړه دوی یې په مقابل کې دوه یا زیاتې ورکوي.

 دویم| بالمثل مقابله کول
 په دې کې چا سره چې بدي وشي، دوی په عادلانه ډول په هماغه شکل ورته ځواب ورکوي. مثلاً که څوک یې یوه څپېړه ووهي، دوی یې هم یوه څپيړه وهي.

 درېيم| عکس العمل نه ښودل؛ مګر په زړه کې خفه کیدل
 په دې که شخص د بدي کوونکی په مقابل کې هېڅ عکس العمل نه ښیي؛ مګر پخپل زړه کې ورڅخه خفه کېږی؛ خو خپل خفګان کنټرولوي او اجازه نه ورکوي چې د غچ اخیستلو باعث وګرځی.

 څلورم| هم بخښل هم په زړه کې نه خفه کېدل
 په دې ډول کې نه یوازي دا چې مقابل لوری بخښو؛ بلکې خپل زړه کې هم ورته خفګان او کینه نه نیسو او په بزرګوارۍ سره یې له خطا تېرېږو.

 پنځم| بدی په ښېګڼې سره ځوابول
 په دې ډول کې هم مقابل لورۍ بخښو او هم زړه کې ورته کینه نه نیسو. تر ټولو مهمه دا چې زړه کې لا مینه هم ورسره کوو او هڅه کوو چې د بدۍ په مقابل کې ورته ښه خبره وکړو، دعا وکړو، ورته ډالۍ ورکړو او یا ورسره مرسته وکړو.

 اوس که دې عکس العملونو ته وګورو لومړی یې د ”ظلم او تیري“ دوهم  یې د ”عدالت“ او درې نور یې د ”احسان“ عکس العملونه نومولی شو.
 لومړی ځواب د ظلم او تیري دی، چې هېڅ عاقل او اخلاقي انسان سره نه ښایي چې داسې عکس العمل دې وښيي. دوهم ځواب د عدالت دی، چې دا یو منلی ځواب دی؛ خو هغه انسان چې له اخلاقو او معنویاتو له پلوه واقعا لوړ او پورته وي هڅه کوي، چې دې درېیو نورو ځوابونو څخه (احسان) څخه کار واخلي. ريښتوني اخلاقي انسانان نه ظلم کوي او نه په عدالت کې توقف کوي؛ بلکې هغوی بدیو ته په احسن ډول سره چې مقابل کې یې نیکي کول دي ځواب ورکوي.
 احسان هم له لومړی درجې نه تر درېیمې پورته ځي چې آخري یې تر ټولو سخته وي او دا د ډېرو عالي انسانانو صفت دی.
 بدیو ته مناسب ځواب د احسان ځواب دی او هغې کې هم هغه لوړه مرتبه احسان یعني بديو ته په نیکۍ ځواب ورکول دي. بې له شکه دا د هغو خلکو ځواب دی، چې د اخلاقي او معنوي ودې لوړو پوړیو ته رسېدلي وي. دوی په پوره صبر او متانت سره د نورو بدیو ته په نیکۍ او مهربانۍ ځواب ورکوي.
 هغوی چې د احسان د ځوابونه نه کار اخلی لاندې شرطونه باید په نظر کې ونیسي.

• د دوی احسان باید د ضعف او بې وسۍ له وجهې نه وي. دوی احسان په داسې حال کې کوي چې د غچ اخیستلو پوره توانایي هم لري.
• د نورو د خطاوو بخښل باید د ځان د تحقیر باعث و نه ګرځی او انساني کرامت تر پښو لاندې نه شي.
• عفو او بخشش باید په دې ډول وي، چې د مقابل لوري د ګستاخۍ او جسارت سبب و نه ګرځي.
• واقعي عفو هغه ده، چې یو ډول روحي تحول په مقابل لوري کې راولي او د هغه د هدایت سبب وګرځي.

 اوس تاسو ووایئ، چې د بدیو ځواب به څنګه ورکوئ؟